اظهار نظر عمران خان در مورد صلح افغانستان به معنای چیست؟

اظهار نظر عمران خان در مورد صلح افغانستان به معنای چیست؟

یک روز پس از اظهار نظر عمران خان، نخست وزیر پاکستان در مورد صلح افغانستان، وزارت خارجه نماینده‌ی سفارت پاکستان مقیم کابل را احضار کرده و از وی در مورد سخنان نخست ‌وزیر این کشور وضاحت خواسته است. وزارت خارجه‌ی افغانستان با نشر اعلامیه‌ای گفته است که اظهارات اخیر نخست وزیر پاکستان مداخله‌ی صریح در امور داخلی این کشور است.

عمران خان روز جمعه در جمعی از مردم باجور، منطقه‌ی قبایلی در نزدیکی خط دیورند گفته است که به‌زودی صلح در افغانستان برقرار و جنگ خاتمه پیدا می‌کند. او گفته است مذاکره با طالبان آغاز شده و «اگر خواست خدا بود، برادران ما در افغانستان در آینده‌ی نزدیک در صلح در کنار هم زندگی خواهند کرد». 

نخست وزیر پاکستان همچنان خاطر نشان کرده است که یک حکومت خوب که از همه افغان‌ها نمایندگی خواهد کرد، در افغانستان ایجاد خواهد شد.

عمران خان درحالی در مورد صلح افغانستان اظهار نظر کرده است که حکومت افغانستان از روند کنونی گفت‌وگوهای صلح میان نمایندگان امریکا و طالبان نیز راضی به نظر نمی‌رسد. نارضایتی حکومت افغانستان پس از آن بیشتر شده است که زلمی خلیلزاد، نماینده‌ی ویژه امریکا در امور صلح افغانستان در پنجمین دیدارش با نمایندگان طالبان در قطر برای دو هفته گفت‌وگو کرد. در این دیدار دو طرف روی پیش‌نویس خروج نیروهای خارجی از افغانستان و مبارزه با هراس‌افگنی در افغانستان توافق کرده‌اند.

همزمان شدن اظهارات عمران خان در مورد صلح افغانستان و بی‌خبری حکومت افغانستان از آنچه در پنجمین نشست آقای خلیلزاد و نمایندگان طالبان در قطر گذشته است، می‌تواند گویای چند نکته‌ی ذیل باشد.

اول، اظهارات عمران خان در خصوص صلح افغانستان و حضور اسلام‌آباد در مثلث گفت‌وگوهای صلح نشان می‌دهد که پاکستان سهیم و شریک جنگ هفده سال گذشته‌ی افغانستان و شورش‌گری طالبان بوده است. پاکستان از نظر رهبران سیاسی افغان حامی اصلی طالبان است و حکومت افغانستان نیز به دنبال هر حمله‌ی تروریستی که تلفات سنگین برجا گذاشته، دست پاکستان را در آن دخیل دانسته و یا گفته است که حمله در آ‌نسوی خط دیورند طراحی شده است. اکنون که مقام‌های ارشد حکومت پاکستان بی‌پرده از آینده‌ی صلح افغانستان سخن می‌زنند، ادعای پیشین مقام‌های پاکستانی در خصوص نفی روابط اسلام‌آباد با طالبان، شان می‌دهد که دست پاکستان و طالبان در یک کاسه است.

دوم، حکومت وحدت ملی افغانستان در چهار سال اخیر در نشست‌های ملی و بین‌المللی همواره این ادعا را مطرح کرده است که پاکستان در نتیجه‌ی سیاست‌های فعال رهبری حکومت و شخص اشرف غنی منزوی شده است. این ادعا پس از آن قوت بیشتر گرفت که دونالد ترمپ، رییس جمهور امریکا با اعلام استراتژی خود برای جنوب آسیا فشارهای بیشتری را بر پاکستان وضع کرد. اما اکنون که کابل از روند صلح ناراضی است و اسلام‌آباد از تغییرات احتمالی آینده در افغانستان سخن می‌زند، می‌توان گفت که برخلاف ادعای منزوی بودن پاکستان، این کشور در کنار امریکا و طالبان یکی از سه ضلع اصلی گفت‌وگوهای صلح با طالبان است. چه این‌که مقامات پاکستان در ماه‌های اخیر بارها گفته‌اند که پاکستان در روند صلح افغانستان سهم خود را ادا کرده و طالبان را به میز مذاکره حاضر کرده است.

سوم، افغانستان اظهارات اخیر عمران خان را مداخله‌ی آشکار در امور داخلی خود می‌داند. از سوی دیگر رهبران سیاسی افغانستان همواره پاکستان را عامل اصلی ناامنی و شورشگری در کشور شان می‌خوانند. پیشگویی نخست وزیر پاکستان در مورد حکومت آینده‌ی افغانستان نه تنها دخالت آشکار در امور داخلی همسایه‌ی آن است بلکه نشان می‌دهد که پاکستان یکی از بازیگران اصلی قضیه افغانستان است. اکنون که گفت‌وگوهای صلح جلو می‌رود تا منجر به تغییرات در افغانستان شود، پاکستان یکبار دیگر می‌خواهد نشان دهد که همچنان در افغانستان نسبت به سایر قدرت‌های منطقه دست بالا دارد.