مراسم سالیاد ترور عبدالعلی مزاری، روز پنج‌شنبه، ۱6 حوت در غرب کابل که در آن شماری از مقام‌های بلندپایه‌ی دولتی و چهرههای سیاسی حضور داشتند، هدف حملات راکتی قرار گرفت. بیش از ۲۰ گلوله‌ی هاوان که به هدف‌گیری محل مراسم (مصلای مزاری) شلیک شده بود، در اطراف مصلا و بر خانه‌های مسکونی فرود آمدند که براساس آخرین آمارها، جان ۱۱ غیرنظامی را گرفت و ۹۵ نفر دیگر را زخمی کرد.
به گفته‌ی وزارت داخله، مهاجمان که تعدادشان سه نفر بودند، در یک محوطه‌ی آنتن مخابراتی شرکت روشن، در ساحه‌ی به نام «قلعه‌ی چِتگر» در مربوطات ناحیه‌ی هژدهم کابل ـ در چند صد متری محل برگزای مراسم ـ جابه‌جا شده بودند. در عملیات پاک‌سازی نیروهای ویژه‌ی پولیس دو تن از مهاجمان کشته شدند و یک تن دیگرشان دست‌گیر شد.
مسئولیت این حمله را گروه داعش به عهده گرفت، اما وزارت داخله میگوید که این حمله از سوی گروه طالبان انجام شده است. گروه طالبان میگوید که گروه «فتنه‌گر داعش» مسئولیت حمله را به عهده گرفته و این حمله کار طالبان نیست. سخن‌گوی این گروه در اعلامیه‌ای گفته که اهداف این گروه مکان‌های نظامی است.
مراسم سالیاد مزاری از سوی محمد محقق، رهبر حزب وحدت اسلامی مردم افعانستان برگزار شده بود و از چهرههای سیاسی که در آن شرکت کرده بودند، بیشتر کسانی بودند که متحدان انتخاباتی آقای محقق تلقی می‌شوند یا اپوزیسیون دولت هستند. همچنان اکثر چهرههای سیاسی اشتراک‌کننده در آن مراسم کسانی بودند که در نشست صلح مسکو با طالبان دور یک میز نشستند و نمایندگان طالبان را «برادر» خطاب کردند.
هرچند تاکنون در مورد این حمله، انگشت اتهام آدرس‌های مختلفی را نشانه رفته است، اما اگر این حمله کار طالبان بوده باشد، این سوال مطرح می‌شود که آیا طالبان نشست افرادی را هدف حمله‌ی راکتی قرار دادند که در مسکو دور یک میز به مذاکره نشسته بودند؟
نصرت رحیمی، سخن‌گوی وزارت داخله در صحبت با اطلاعات روز میگوید که تحقیقات ابتدایی و معلومات کشفی و استخباراتی این وزارت نشان می‌دهد که این حمله از سوی «گروه تروریستی طالبان» انجام شده است، به‌خاطری که یک «دهشت‌افگن و مترصد اصلی آن» بازداشت شده است.
آقای رحیمی می‌افزاید به‌خاطری طالبان مسئولیت این حمله را به عهده نگرفته که در آن غیرنظامیان کشته شدند: «هر حمله‌ی ترورستی که طالبان انجام می‌دهد و بعد می‌بیند که از افراد ملکی تلفات بیشتر است، بعد خود را خاموش می‌گیرد و طبیعی است که مسئولیت آن را یک گروه تروریستی وحشی دیگر به نام داعش به دوش خود می‌گیرد.»
محمد محقق انگشت اتهام را به سمت حکومت نشانه گرفت که در تبانی با تروریستان این حمله را علیه رقیبان سیاسی خود سازماندهی کرده است. اما سخن‌گوی وزارت داخله در این مورد صحبت نمی‌کند و میگوید تحقیقات نشان می‌دهد که حمله کار طالبان است.
وحید مژده، آگاه مسائل سیاسی و مقام پیشین حکومت طالبان پیش از سال ۲۰۰۱، در صحبت با اطلاعات روز میگوید حمله بر مصلای مزاری کار طالبان نبود، چون به گفته‌ی او، چنین حمله‌ی به نفع این گروه نیست و نمی‌تواند از آن نفع ببرد.
به گفته‌ی او، اکثر چهرههای سیاسی که در مراسم سالیاد مزاری حضور داشتند، در مسکو با طالبان دور یک میز به مذاکره نشستند، از این رو حمله بر چنین مراسمی برای طالبان سودی ندارد.
از سوی هم آقای مژده میگوید از آن‌جایی که حکومت در مذاکرات صلح امریکا و طالبان حضور ندارد و برخی چهرههای سیاسی در نشست مسکو با طالبان نشستند، حکومت افغانستان با انداختن مسئولیت حمله به دوش طالبان، می‌خواهد استفاده سیاسی بکند: «به نظر من مسأله بیشتر سیاسی است. داعش هم که این مسئولیت‌ها را به عهده می‌گیرند، چندان داعش اصلی به نظر نمی‌آید.»
او می‌پرسد که اگر طالبان بخواهد حمله کند، با جابه‌جایی مقدار زیاد هاوان و دستگاه پرتاب آن، چرا مکان‌های حساس‌تری چون سفارت امریکا را هدف قرار ندهد تا یک مراسم در غرب کابل را.
انگشت اتهام محقق به سمت حکومت
شلیک هاوان بر این مراسم سالیاد درست زمانی شروع شد که عبدالله عبدالله، رییس اجرایی در حال سخنرانی بود. ادامه‌ی شلیک هاوان و هرلحظه نزدیک شدن اصابت آن به محوطه‌ی مصلی باعث شد که محمد محقق ختم برنامه را اعلام کند.
محمد محقق در نشست خبری که پس از حمله در منزلش برگزار کرد با اشاره به طولانی شدن حمله، جابه‌جایی مهاجمان در نزدیکی محل مراسم با مقدار زیاد مهمات و تضعیف داعش در افغانستان، حمله را مشکوک خواند و گفت: «این‌ها بر می‌گردد یا به ضعف دولت، یا به هماهنگی یا تبانی دولت با یک چنین حلقاتی که در یک شرایط حساسی از آن‌ها به حیث یک وسیله علیه رقبای سیاسی خود استفاده بکنند. من جداً ملاحظه دارم… امیدوارم که این طور سیاست‌های منفی از کشور قطع شود. و این طور استفاده علیه جریان‌های سیاسی مخالف حکومت قطع شود و فضای دموکراسی بیشتر از این خدشه‌دار نشود.»
آقای محقق در پاسخ به این پرسش که چه دلایلی نشان‌دهنده‌ی تبانی حکومت با تروریستان است؟ گفت که پس از تشکیل تکت انتخاباتی صلح و اعتدال به ریاست حنیف اتمر که جدی‌ترین رقیب محمد‌اشرف غنی گفته می‌شود این تکت «مرتب مورد حملات» است و شماری از اعضای تکت خلع سلاح و شماری نیز از نهادهای دولتی برکنار شده‌اند.
به گفته‌ی محقق، حکومت از راه‌های متفاوت تلاش کرده که جلوی برگزاری مراسم سالیاد مزاری را بگیرد، اما در نهایت «از حمله برای پراکندگی مجلس ما استفاده شد. چون من اگر صحبت می‌کردم، صحبت‌های من برای حکومت سنگین تمام می‌شد».
وزارت داخله در مورد ادعای آقای محقق چیزی نمی‌گوید، اما تأکید دارد که بررسی‌ها نشان می‌دهد که این حمله کار طالبان است: «خط دید وزارت داخله این است که حمله کار طالبان است.»
پیش از این نیز در مواردی، حکومت وحدت ملی و برخی چهرههای مشخص در درون حکومت متهم به تبانی و راه‌اندازی حمله بر گردهمایی مردمی از جمله هزاره‌ها شده است، اما تاکنون هیچ سندی که نشان دهنده‌ی دست داشتن حکومت در این حملات باشد، ارائه نشده است.
واکنش‌ها به حمله‌ی راکتی
این حمله با واکنش‌های گسترده‌ی چهرههای سیاسی روبه‌رو شده و آن‌ها به بررسی دقیق و همه‌جانبه‌ی این حمله تأکید کرده‌اند.
محمد‌حنیف اتمر، نامزد انتخابات ریاست‌جمهوری که از اشتراک‌کنندگان مراسم سالیاد عبدالعلی مزاری بود، پس از حمله با نشر ویدیویی این حمله را «ظالمانه» خواند و گفت که این حمله از سوی «دشمنان وحشی» علیه مردم افغانستان انجام شده است.
آقای اتمر ضمن این که از حکومت خواست این حمله را به صورت دقیق بررسی کند، اما تأکید کرد که حمله باید از سوی یک تیم مسلکی و بی‌طرف بررسی شود: «باید پیدا بکنیم که دشمن وطن چطور به این طور معلومات دقیق دست یافت. این بسیار مهم است که پیدا کنیم و ریشه‌یابی کنیم که دشمنان وطن چگونه تا این محل رسیدند، اگر این‌ها داعش هستند یا سایر تروریستان، باید مطلقاً به جزای اعمال‌شان رسانیده شود.»
کریم خلیلی، رهبر حزب وحدت اسلامی افغانستان و رییس شورای عالی صلح در واکنش به این حمله گفت که این حمله از هر جهت متفاوت است و طولانی شدن آن باعث خلق پرسش‌هایی می‌شود. آقای خلیلی از حکومت وحدت ملی و نیروهای حمایت قاطع خواسته که هرچه زودتر عاملان و مسببان این رویداد را شناسایی کنند.
گلبدین حکمتیار، رهبر حزب اسلامی افغانستان نیز حمله بر مصلای مزاری را «وحشیانه، غیراخلاقی، غیرانسانی و کورکورانه» خواند و آن را محکوم کرده است. آقای حکمتیار در خطبه‌ی نماز جمعه در کابل از طرف‌های گروه‌های سیاسی، دولت، مخالفان مسلح دولت خواست که از رقابت‌های خونین خودداری کنند.
سخن‌گوی وزارت داخله در پاسخ به این پرسش که چگونه مهاجمان توانستند با مقدار مهمات کافی در نزدیکی یک چنین مراسمی جابه‌جا شوند و نزدیک به نیم ساعت حمله‌ی راکتی‌شان را ادامه دهند؟ گفت که نیروهای امنیتی با تمام امکانات دست داشته، امنیت مراسم را تأمین می‌کردند و بررسی‌ها همچنان ادامه دارد تا دریابد که گلوله‌ها و دستگاه هاوان چگونه در آن محل انتقال و جابه‌جا شده است: «هر کسی که در این بخش تعلل و غفلت وظیفوی کرده باشد، پس از تحقیقات در مورد آن‌ها تصمیم گرفته می‌شود.»