ملا رحیم، مشهور به ملا عبدالمنان، ارشدترین مقام نظامی طالبان در افغانستان و والی نام نهاد این گروه برای ولایت هلمند، شنبهشب (دهم قوس)، در حملهی هوایی نیروهای امریکایی در بازار «سرگردان» ولسوالی نوزاد ولایت هلمند کشته شد. او هنگامی که از ولسوالی گرشک بهسوی ولسوالی نوزاد در حرکت بود، موترش هدف حملهی هواپیمای بیسرنشین قرار گرفت. در این حمله ملا منان با چهارتن از افرادش از جمله حافظ راشد و ملا جاوید، دو سخنگوی او کشته شدند.
گروه طالبان کشتهشدن ملا منان را تأیید کرده و مرگ او را «ضایعهی بزرگ» خوانده اما گفته است که این اتفاق روی فعالیتهای این گروه تاثیری نخواهد گذاشت.
کشتهشدن او چه تأثیر روی جنگ جاری در کشور خواهد گذاشت؟
برخیها کشتهشدن ملا منان را ضربهی بزرگی به گروه طالبان عنوان میکنند و میگویند که به اندازهیی که جنرال رازق برای دولت در جنوب مهم بود، به همان اندازه ملا منان برای طالبان مهم بوده است. برخیهای دیگر پس از کشتهشدن ملا منصور، رهبر پیشین طالبان، کشتهشدن ملا منان را دومین ضربه به پیکر گروه طالبان عنوان میکنند.
Top Taliban commander In Taliban military councils&Helamnd shadow Govornor Manan Akhond killed by US’s drone in Sangeen-Nowzad road , car smashes to pieces along mullah Manan and 2 of his grads bodies ,
after Mansor biggest blow for Taliban, Manan a headliner opsd 2nd cessfire— Sami Yousafzai (@Samiyousafzai) December 2, 2018
نجیب دانش، سخنگوی وزارت داخله در کنفراس خبری دیروز (دوشنبه، 12 قوس) از او به عنوان فرد کلیدی طالبان در جنوب و جنوبشرق افغانستان یاد کرد و افزود که کشتهشدن وی تأثیر مستقیمی روی وضعیت جنگ در این مناطق خواهد گذاشت.
اما برخی کارشناسان به این باور است که کشته شدن ملا عبدالمنان روی وضعیت جنگ در مناطقی که او فعالیت داشت، تأثیر چندانی نخواهد گذاشت.
به اعتقاد وحید مژده، کارشناس امور سیاسی و از مقامهای پیش از سال 2001 گروه طالبان، کشتهشدن یک فرمانده کلیدی طالبان در کوتاهمدت طبیعتا این گروه را متأثر میکند اما تجربهی جنگ در افغانستان نشان داده است که کشتهشدن فرماندهان و حتی رهبران طالبان تأثیری روی کاهش جنگ و حملات طالبان در درازمدت نداشته است. او میگوید که طالبان به کشتهشدن رهبران و فرماندهانشان عادت کردهاند: «وقتی حتی رهبران گروه طالبان کشته شدند، تاثیری روی روحیهی جنگجویان طالب نگذاشت و قلمروشان بیشتر از پیش گسترش یافت. طالبان بهزودی کسی دیگر را جانشین ملا منان خواهد کرد.»
به باور آقای مژده طالبان به دلیل این که یک گروه ایدیولوژیک است، خون و مرگ برایشان مسأله نیست و کشتن برای آنان عادی شده است.
ملا عبدالمنان کی بود؟
عبدالرحیم که بعدها به ملا عبدالمنان مشهور شد، زادهی منطقهی «فرهاد» ولسوالی نوزاد ولایت هلمند است. او به طور رسمی مکتب نرفته بود اما فارغ االتحصیل مدارس دینی بود. در دههی هفتاد پس از آنکه گروه طالبان شکل گرفت او از نخستین کسانی بود که به این گروه پیوست.
در زمان حاکمیت طالبان او به عنوان فرمانده میدانهای هوایی بگرام، خواجه رواش و شیندند کار کرد.
پس از حملهی ناتو به افغانستان و سقوط حاکمیت طالبان، چهار سال فعالیت این گروه در ولایت هلمند متوقف شد اما از سال 2005 به بعد جنگجویان طالبان بهرهبری ملا عبدالمنان دوباره سربرآوردند و حملات خود را در برابر دولت افغانستان و نیروهای خارجی از سر گرفتند.
او باری در سال 2008 هنگام سفر به پاکستان از سوی حکومت پاکستان بازداشت و برای چند سال زندانی شد. پس از رهایی از زندان، او دوباره از سوی شورای کویته به عنوان والی نامنهاد طالبان برای هلمند و فرمانده نظامی این گروه در ولایتهای جنوب و شرق کشور گماشته شد.
از ملا عبدالمنان به عنوان عالیرتبهترین فرد نظامی گروه طالبان یاد میشد که افزون بر ولایت هلمند در اکثر ولایتهای جنوبی و شرقی کشور فعالیت داشت. مقامهای حکومت افغانستان او را مسوول راهاندازی حملات در ولایتهای هلمند، فراه، ارزگان، زابل و غزنی میداند.
فعالیت ملا عبدالمنان تنها در ولایتهای شرقی و جنوبی کشور خلاصه نمیشد، گروه طالبان ادعا میکند که ملا عبدالمنان در سقوط ولایت قندز نقش کلیدی داشته است. قاری سعید، از سخنگویان طالبان در خبرنامهیی نوشته است که ملا عبدالمنان از طرحان اصلی حمله به ولایت قندز بود و در این جنگ بهشدت زخمی شد.
اخیرا ملا منان کارزاری را برای تشویق جنگجویان این گروه به راهانداخته بود تا اکثر نقاط ولایت هلمند را در اختیار بگیرند. به نقل از نیویارک تایمز او همچنین در رشد و پرورش واحد ویژهی طالبان که به «قطعهی سرخ» مشهور است نقش کلیدی داشت. قطعهی سرخ، مرگبارترین حملات را در کشور انجام داده است.
به نقل از نیویارک تایمز، بشیر احمد شاکر، رییس کمیتهی امنیتی شواری ولایتی هلمند، ملا منان را مدیر خوب در میدان جنگ توصیف کرده و اضافه کرده که او باری در 12 نقطهی هلمند مصروف نبرد با نظامیان کشور بوده است.
او به دلیل گسترش قلمرو طالبان در هلمند، نزد طالبان از محبوبیت ویژهیی برخوردار بود.
طالبان ادعا میکند که نزدیک به 90 درصد ولایت هلمند در اختیار این گروه است اما دولت افغانستان این ادعا را رد میکند و میگوید تنها پنج ولسوالی در اختیار طالبان است.
عمر زواک، سخنگوی والی هلمند میگوید که ولسوالیهای خانشین، دیشو، موسیقلعه، نوزاد و بغران تحت حاکمیت مخالفان مسلح دولت است و در بقیه ولسوالیهای این ولایت، دولت افغانستان حاکمیت دارد. با آنهم او تهدیداتی طالبان را در ولسوالیهای که تحت حاکمیت دولت قرار دارد، رد نمیکند.