وزارت انرژی و آب افغانستان می‌گوید که میزان برف‌باری و بارندگی در این ولایت در پنج »ماه آبی» سال جاری (از ماه اکتبر تا اواخر ماه فبروی سال ۲۰۱۸ میلادی)، به ۱۵۰ میلی‌متر می‌رسد که این رقم می‌تواند ۲۵ میلیون میلی‌متر مکعب آب‌های زیرزمینی را تغذیه کند.
جمال‌ناصر شکوری، سرپرست ریاست هایدروجیالوژی وزارت انرژی و آب کشور می‌گوید که سالانه ۳۲ میلیون متر مکعب آب جدید در آب‌های زیرزمینی این ولایت تغذیه می‌شود، در‌حالی‌که با در نظرداشت رقم احتمالی چهار میلیونی نفوس کابل، سالانه ۸۷ میلیون متر مکعب آب زیرزمینی در این شهر مورد استفاده قرار می‌گیرد. تفاوت میزان ارقام تغذیه و استفاده‌ی این آب‌ها، نشان می‌دهد که کابل همه‌ساله ۵۵ میلیون متر مکعب آب کسر دارد، البته بدون در نظرداشت آب مورد نیاز کشاورزی این شهر.
میزان برف‌باری و بارندگی در عین مقطع زمانی پارسال در کابل، ۳۶ میلی متر بوده است که این رقم در نسبت با میزان بارندگی امسال، ۷۶ درصد کاهش را نشان می‌دهد و میزان تغذیه‌ی آب‌های زیرزمینی آن نیز با رقم ۲.۵ میلیون متر مکعب آب، یک دهم میزان تغذیه‌ی سال روان آبی بوده است.
کل ظرفیت آب افغانستان، براساس ارقامی که در سال‌های ۱۹۶۰ تا ۱۹۸۰ ارایه شده است، ۷۵ میلیارد متر مکعب بیان شده که ۵۷ میلیارد آن را آب‌های سطحی و ۱۸ میلیارد آن را آب‌های زیرزمینی تشکیل می‌داده است. اما براساس تحقیقاتی که توسط منابع آب این وزارت در سال‌های ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۶ صورت گرفته است، آب‌های سطحی کشور در جریان 38 سال به ۴۹ میلیارد متر مکعب کاهش یافته است.
طبقه‌های آبدار کابل
مقام‌های وزارت انرژی و آب کشور می‌گویند براساس مطالعات این وزارت که حدود شش ماه پیش در کابل انجام شده، چهار طبقه‌ی آبدار در مناطق خیرخانه، افشار، علاوالدین و لوگر تشخیص شده است. در این مطالعات، وضعیت آب منطقه‌ی آبدار لوگر به علت داشتن ساحه‌ی تغذیه‌ی آب، خوب خوانده شده و سایر طبقه‌های آبدار «بد» خوانده شده است.
براساس این مطالعات، افتادگی آب‌های زیرزمینی در سه طبقه‌ی آبدار خیرخانه، افشار و علاوالدین در طول ۱۲ سال (میان سال‌های ۲۰۰۶ تا ۲۰۱۷ میلادی)، حدود ۲۰ متر بوده است. عمده‌ترین علت افتادگی آب‌های زیرزمینی در این ساحات، از میان‌رفتن ۴۰ درصد ساحه‌ی تغذیه‌ی آب‌های زیرزمینی بر اثر بناشدن ساختمان و خانه‌ها، از میان‌رفتن مزارع و روند سریع شهری‌شدن خوانده می‌شود.
آقای شکوری می‌گوید: «در کل ما تلاش می‌کنیم که بیشتر چاه‌های آبرسانی خود را به طبقات آبدار لوگر ایجاد کنیم، به خاطری که سایر طبقات آبدار ما فقط ۶۰ درصد ساحه‌ی جذبی را در اختیار دارد و متباقی ساحات آبدار ما از بین رفته است. چون تنها منبع تغذیه‌ی آب‌های زیرزمینی باران و برف است، دیگر ما نمی‌توانیم بیشتر از ۶۰ درصد جذب در این ساحات داشته باشیم.»
به گفته‌ی او، در مجموع میزان بارانی که امسال در کابل باریده، 10 درصد آب‌های زیرزمینی را تغدیه می‌کند و همین‌طور مقدار برف‌باری‌ها، 30 درصد آن را.
فایض‌الرحمان عزیزی، رییس منابع آب این وزارت می‌گوید که نوعیت خاک و پوشش نباتی از دیگر مواردی است که در میزان جذب باران و برف برای تغذیه‌ی آب‌های زیرزمینی نقش عمده دارد. به گفته‌ی او، نوعیت خاک این سه حوزه برای تغذیه‌ی طبقات آبدار کابل، چندان مناسب نیست و در کنار آن، «برهنگی ساحات مناطق آبدار از جنگلات» از موضوعات جدی است که به گونه‌ی مستقیم از عدم توجه شهروندان در این ولایت، ناشی شده است.
اقدامات وزارت انرژی و آب برای کنترل آب‌های زیرزمینی در کابل
وزارت انرژی و آب کشور می‌گوید که این وزارت برای حل «معضل کمبود آب» در کابل سه طرح درازمدت، میان‌مدت و کوتاه‌مدت روی دست گرفته است. به گفته‌ی جمال‌ناصر شکوری، ایجاد بند آبی «شاه‌توت» در منطقه‌ی «للندر» ولسوالی چهار آسیاب و «شاه و عروس» در ولسوالی «شکردره» ی این ولایت، از جمله‌ی اقدام‌های اخیر در پلان درازمدت این وزارت برای کنترل بحران آب در کابل میباشد.
به گفته‌ی یونس حبیبی، آمر نشرات وزارت انرژی و آب کشور، کار عملی بند شاه‌توت به زودی شروع و تا پنج سال دیگر تکمیل می‌شود و کار بند شاه و عروس نیز بیش از ۸۰ درصد تکمیل شده است. او افزود که ظرفیت بند شاه‌توت ۱۵۰ میلیون متر مکعب آب و از بند شاه و عروس نیز ۳۰ میلیون متر مکعب آب میباشد که هزینه‌ی مجموعی هر دو بند، ۲۸۵ میلیون دالر میباشد: «بند شاه توت به دو میلیون باشنده‌ی کابل و بند شاه و عروس نیز به بیش از ۲۰۰ هزار نفر آب تأمین خواهد کرد.»
همچنان آقای شکوری می‌افزاید که تصفیه و توزیع آب بند قرغه به باشندگان شهر کابل از طرح میان‌مدت وزارت انرژی و آب برای معضل کمبودی آب در کابل میباشد. به گفته‌ی او، کار عملی این طرح بعد از تأییدی آن در کابینه‌ی حکومت، آغاز می‌شود. همین طور سرپرست ریاست هایدروجیالوژی این وزارت می‌گوید که تغذیه‌ی مصنوعی آب‌های زیرزمینی از پلان‌های کوتاه‌مدت این وزارت برای معضل کمبود آب در کابل میباشد که در مرحله‌ی آزمایشی خود قرار دارد.
بر بنیاد این طرح، تلاش می‌شود که آب‌های جاری در کابل با استفاده از حفاری چاه‌های نیمه عمیق، جذب و به آب‌های زیرزمینی تزریق شود. وزارت انرژی و آب کشور به همین منظور در اقدام نخستین خود سه چاه را یکی در نزدیکی چهارراهی عبدالحق، در مربوطات ناحیه‌ی نهم، دیگری در بادم‌باغ، در مربوطات ناحیه‌ی هفدهم و یکی دیگر هم در کول‌حشمت‌خان، از مربوطات ناحیه‌ی هشتم شهرداری کابل، حفر کرده است تا تأثیرش در جذب آب‌های زیرزمینی سنجش شود.
جمال‌ناصر شکوری می‌گوید: «فعلا تحقیقات و پلان‌های ما روی این چاه‌ها در حال جریان است، طبقات زمین مطالعه شده و حفاری چاه‌هایی که از طریق آن تزریق می‌شود، هم انجام شده است. سال آینده ما یک آزمایش خود را خواهیم داشت و در پایین‌دست خواهیم دید که نتیجه‌اش چه می‌شود.»
همچنان در اقدام بعدی این وزارت، تلاش می‌شود آب‌هایی که در اثر بارندگی از بام‌های بناهای ساختمانی خانه‌ها و ادارات جمع می‌شود، در چاه‌های نیمه‌عمیق، برای تغذیه‌ی آب‌های زیرزمینی جمع شود. براساس آماری که این وزارت ارایه می‌کند، ۳۸ میلیون متر مکعب آب در یک سال، از بام بناها در شهر کابل برای تغذیه‌ی آب‌های زیرزمینی جمع‌آوری شده می‌تواند؛ رقمی بالغ بر ۶ میلیون متر مکعب از میزان تغذیه‌ی آب‌های بارندگی و برف‌باری پنج ماه آبی سال جاری. همین طور میزان جمع‌آوری آب بارندگی از بام تأسیسات دولتی، در حدود هفت میلیون متر مکعب می‌رسد.
آقای شکوری تأکید می‌کند که این طرح، پس از ارایه در «پنجمین کنفرانس آب» و تأییدی کابینه‌ی حکومت به گونه‌ی عملی اجرا می‌شود: «ما این طرح در ساختمان خود وزارت انرژی و آب کشور عملی کردیم. در آن جا ما در مدت یک سال، ۷۳۰ متر مکعب آب را توانستیم در پنج حلقه چاه جذبی جمع کنیم. هزینه‌ی کل تطبیق این طرح ما، سه‌ونیم هزار دالر بود.»
از سویی فایض‌الرحمان عزیزی می‌گوید که در وجود تأثیرات تغیرات اقلیمی در کشور، باید تلاش شود که منابع آب افغانستان در وجود افزایش بارندگی و برف‌باری مدیریت شود و از آن در زمینه‌ی رشد زراعت، سرسبزی محیط‌زیست و پوشش نباتی در کشور استفاده‌ی بهینه صورت گیرد. به گفته‌ی او، با تأثیرات تغییرات اقلیمی در کشور، یخچال و برف‌های دایمی افغانستان در حال ذوب‌شدن است و آب‌های زیرزمینی و سطحی نیز همه ساله کاهش می‌یابد.
افغانستان با آلوده‌کردن ۰.۰۵ درصدی آلودگی اتمسفیر، یکی از کشورهای آسیب‌پذیر «شدید» تغییرات اقلیم در جهان میباشد.
میزان افزایش برف‌باری در کشور
محمدنسیم مرادی، از مسئولان اداره‌ی هواشناسی کشور می‌گوید که از اول تا ۲۱ ماه فبری ۲۰۱۸ میلادی، میزان برف‌باری در سالنگ جنوبی، هفت متر و ۳۴ سانتی، در سالنگ شمالی، هشت متر و ۱۸ سانتی، در جبل‌السراج، یک متر و هشت سانتی، در غزنی ۹۰ سانتی متر، در گردیز، ۸۷ سانتی متر، در لوگر ۷۷ سانتی متر، در هرات، هفت سانتی و در کابل ۳۹ سانتی متر برف بوده است.
در حالی که به گفته‌ی او، این ارقام در عین مقطع زمانی پارسال در سالنگ جنوبی، یک متر و ۷۵ سانتی، در سالنگ شمالی، دو متر و ۹ سانتی، در جبل‌السراج، ده سانتی، در غزنی، ۲۶ سانتی، در گردیز، ۱۰ سانتی، در لوگر، در سال دو سانتی، و در کابل، یک سانتی متر بوده است. رقم برف باری در هرات پارسال صفر بوده است.