سازمان ملل در گزارش سالانهی خود اعلام کرده که شمار تلفات غیرنظامیان در افغانستان در سال 2018 نسبت 10 سال اخیر افزایش یافته است.
در جریان سال 2018 حدود 11 هزار غیرنظامی در منازعات مسلحانه کشته و زخمی شدهاند. از این میان، 3 هزار و 804 تن کشته و 7 هزار و 189 تن دیگر زخمیشدهاند. براساس این گزارش، شمار کشتهشدگان سال 2018 نسبت سال 2017، 11 درصد افزایش یافته است.
بر بنیاد این گزارش، عامل عمدهی افزایش تلفات غیرنظامیان به ترتیب حملات انتحاری و عملیاتهای هوایی بوده است.
در گزارش آمده که عامل 63 درصد تلفات غیرنظامیان، مخالفان مسلح دولت افغانستان بودهاند که از این میان به ترتیب عامل 37 درصد تلفات گروه طالبان، 20 درصد گروه داعش و شش درصد به دیگر عناصر نامعلوم ضد دولت نسبت داده شده است.
گزارش افزوده که نیروهای طرفدار دولت افغانستان عامل 24 درصد تلفات غیرنظامیان بودهاند که به ترتیب 14 درصد تلفات ملکی توسط نیروهای امنیت ملی افغان، شش درصد توسط نیروهای نظامی بینالمللی، دو درصد توسط گروههای مسلح طرفدار دولت و دو درصد توسط نیروهای نامعلوم طرفدار دولت رقم خورده است.
یوناما دو هزار و 612 مورد تلفات ملکی (1185 کشته و 1427 زخمی) منسوب به نیروهای طرفدار دولت را ثبت کرده است. این نهاد یک هزار و 535 مورد تلفات ملکی (606 کشته و 929 زخمی) را به نیروهای امنیت ملی دولت افغانستان، 674 مورد (406 کشته و 268 زخمی) را به نیروهای بینالمللی که بیشتر ناشی از حملات هوایی بوده و 180 مورد تلفات ملکی (99 کشته و 81 زخمی) را به دیگر نیروهای طرفدار دولت نسبت داده است.
تلفات غیرنظامیان در حملات هوایی
براساس گزارش یوناما، تلفات ملکی ناشی از عملیات هوایی نیروهای طرفدار دولت افغانستان در سال 2018 نسبت به سال 2017، 61 درصد و شمار کشتهشدگان ملکی برخاسته از این نوع حملات 82 درصد افزایش یافته است. عامل 9 درصد تلفات غیرنظامیان، حملات هوایی بوده است. بر بنیاد این گزارش، افزایش تلفات ملکی در این سال بهطور عمده ناشی از عملیاتهای نیروهای بینالمللی بوده است.
یوناما در مجموع یک هزار و 15 مورد تلفات ملکی (536 کشته و 479 زخمی) برخاسته از عملیاتهای هوایی را ثبت کرده است. به ترتیب 393 کشته و 239 زخمی در عملیاتهای هوایی نیروهای بینالمللی، 118 کشته و 186 زخمی در عملیاتهای هوایی نیروهای هوایی افغان و 79 کشته و زخمی دیگر در عملیاتهای هوایی نیروهای نامعلوم به ثبت رسیده است. گزارش یوناما نشان میدهد که خارج از نیروهای هوایی افغان و بینالمللی، گروههای دیگری هم وجود دارند که حملات هوایی انجام میدهند.
دفتر شورای امنیت ملی افغانستان در واکنش به نشر گزارش یوناما گفته که نیروهای امنیتی و دفاعی افغانستان در تمام عملیاتهای نظامی برای جلوگیری از تلفات ملکی «از دقت لازم کار میگیرد».
شورای امنیت ملی افغانستان با نشر خبرنامهای افزایش تلفات ملکی را به طالبان نسبت داده است. در خبرنامه آمده است: « هدف عمدهی دشمن، ایجاد وحشت و دهشت میان مردم است، به همین منظور آنان به گونه تحمیلی از خانههای مردم، اماکن عامه و ملکی به شمول مساجد به عنوان سنگر و سپر نظامی استفاده میکنند و این امر باعث بروز تلفات ملکی میگردد.»
در خبرنامه شورای امنیت همچنین آمده است: «تروریستان بهمنظور ایجاد پروپاگندا، پیشبرد جنگ روانی و فریب و جهتدادن افکار مردم، از تصاویر کهنهی سالهای پیشین جنگ استفاده میکنند که ممکن در گزارشات تلفات ملکی از آن استفاده صورت گیرد.»
«تلفات ملکی در حملات مخالفان مسلح دولت افغانستان»
سازمان ملل گفته که مخالفان مسلح دولت، بیشترین شمار تلفات ملکی را رقم زده است. بر بنیاد گزارش استفادهی مخالفان مسلح دولت از مواد انفجاری تعبیهشده در حملات انتحاری و غیرانتحاری به عنوان عامل اصلی تلفات افراد ملکی در سال 2018 باقی مانده و در کل 42 درصد (2243 کشته و 4737 زخمی) کل تلفات ملکی را سبب شده است.
یوناما چهار هزار و 72 مورد تلفات ملکی (1348 کشته و 2724 زخمی) را به طالبان، دو هزار و 181 مورد تلفات ملکی (681 کشته و 1500 زخمی) را به داعش و 678 مورد (169 کشته و 482 زخمی) را به گروههای نامعلوم مخالف دولت نسبت داده است.
در گزارش یوناما همچنین آمده است که رقم تلفات ملکی ناشی از حملات انتحاری بهطور بیپیشنه افزایش یافته است: «در حملات انتحاری 1361 نفر کشته و 3266 غیرنظامی دیگر زخمی شدهاند.»
بر بنیاد گزارش، کابل مثل گذشته، بیشترین آسیب را از ناحیه مواد انفجاری تعبیهشده (بیشتر از نوع انتحاری) دیده است. پس از کابل ولایت ننگرهار بیشترین آسیب را از ناحیه حملات انتحاری تعبیهشده دیده است. در سال 2018 در ولایت ننگرهار، حملات انتحاری چهار برابر افزایش داشته است.
تلفات ملکی ناشی از درگیریهای مسلحانه زمینی میان نیروهای امنیتی دولت افغانستان و مخالفان مسلح نسبت به سال 2017 سه درصد کاهش یافته است. در سال 2018، 814 غیرنظامی کشته و دو هزار 568 غیرنظامی دیگر زخمی شدهاند. این شمار 31 درصد مجموع تلفات ملکی را نشان میدهد. در حالی در سال 2017، 824 نفر کشته و دو هزار و 661 غیرنظامی دیگر زخمی شده بودند.
دلیل کاهش سه درصدی تلفات ملکی ناشی از حملات زمینی، رعایت طرزالعمل جلوگیری از تلفات ملکی توسط نیروهای امنیتی دولت افغانستان در موقع عملیات عنوان شده است. افزون براین، تغییر موقعیت درگیریهای زمینی به ساحات کمجمعیتتر و هشدارهای پیش از عملیات به غیرنظامیان از دیگر عوامل کاهش تلفات ملکی در درگیریهای زمینی خوانده شده است.
شمار تلفات ملکی ناشی از حملات عمدی مخالفان مسلح دولت بر افراد ملکی، نسبت به سال 2017، 48 درصد افزایش یافته است. در سال 2018 در حملات عمدی مخالفان مسلح دولت بر غیرنظامیان یک هزار و 404 نفر کشته و دو هزار و 721 نفر زخمی شدهاند.
در این میان شمار تلفات ملکی در حملات عمدی طالبان بر غیرنظامیان، از 916 نفر در سال 2017 به یک هزار و 751 نفر در سال 2018 افزایش یافته است.
بر بنیاد گزارش یوناما، حملهی انتحاری توسط یک آمبولانس در 27 جنوری 2018 در شهر کابل و حملات مرتبط به انتخابات به تاریخ 20 اکتبر از مرگبارترین حملات طالبان بوده که ثبت شده است. براساس آمار وزارت داخله، در حملهی انتحاری طالبان در نزدیک ساختمان سابق وزارت داخله، در شهر کابل، 103 تن به شمول 5 سرباز پولیس کشته و 235 تن شامل 30 پولیس زخمی شدند.
تلفات غیرنظامیان در روزهای انتخابات
از شروع روند ثبت نام برای انتخابات پارلمانی به تاریخ 14 اپریل الی ختم سال 2018، 226 غیرنظامی کشته و 781 غیرنظامی دیگر زخمی شدهاند. در گزارش آمده است که عامل بیش از نیمی از تلفات ملکی مرتبط به انتخابات، گروه طالبان بوده است.
تلفات زنان و کودکان
برخلاف افزایش کلی در شمار تلفات ملکی، تلفات زنان و کودکان در سال 2018 کاهش یافته است. در سال 2018، 927 کودک و زن کشته و دو هزار و 135 کودک و زن دیگر زخمی شدهاند که نشان میدهد شمار تلفات کودکان در سال 2018 افزایش یافته است. یوناما افزایش حملات هوایی و حملات انتحاری را از عوامل افزایش تلفات کودکان عنوان کرده است. براساس گزارش یوناما کودکان 28 درصد و زنان 10 درصد کل تلفات ملکی در سال 2018 را تشکیل میدهند.
تلفات ملکی در حملات گروه داعش
تلفات غیرنظامیان ناشی از حملات عمدی گروه داعش یا شاخه ولایت خراسان دولت اسلامی، در سال 2018 نسبت به سال 2017 بیش از دو برابر افزایش یافته است. سازمان ملل گفته که حملات گروه داعش بیشتر با انگیزهی فرقهگرایانه بوده و در آن «اقلیت شیعه» را هدف قرار دادهاند. رقم کلی تلفات غیرنظامیان در حملات داعش، از 843 نفر در سال 2017 به یک هزار و 871 نفر در سال 2018 افزایش یافته است.
سازمان ملل گفته که شمار تلفات ملکی در افغانستان در 10 سال گذشته به 32 هزار کشته و 60 هزار زخمی رسیده است. در این گزارش آمار تلفات ملکی از اول جنوری تا 31 دسامبر 2018 به ثبت رسیده است.