در پی تلاش‌های اخیر در راستای تأمین صلح در افغانستان، دیروز (سه‌شنبه، 16 دلو) نشست مسکو زیر عنوان «نشست بین‌الافغانی در مسکو» با حضور نمایندگانی از دفتر سیاسی طالبان، چهره‌های سیاسی و رهبران احزاب جهادی افغانستان برگزار شد. در حاشیه‌ی این نشست تمام اشتراک‌کنندگان به امامت شهاب‌الدین دلاور از اعضای دفتر سیاسی طالبان نماز جماعت خواندند. همه‌ی اشراک‌کنندگان روی ختم جنگ توافق نظر داشتند اما با شرط‌ها و پیش‌شرط‌های مشخص. نمایندگان احزاب و چهره‌های سیاسی، اصلاحات در نظام کنونی را از نیازهای مهم کشور خواندند اما بر حفظ نظام جمهوری اسلامی و دست‌آوردهای هجده سال گذشته تأکید کردند. در سوی دیگر طالبان آغاز گفت‌وگوهای صلح را به خروج کامل نیروهای خارجی، حذف نام اعضای این گروه از فهرست سیاه سازمان ملل متحد، آزادی زندانیان طالبان، پذیرش و گشایش دفتر رسمی طالبان، تغییر قانون اساسی و توقف تبلیغات علیه این گروه مشروط کردند.
در این نشست یونس قانونی که به نمایندگی از حزب جمعیت اسلامی اشتراک کرده، گفت که برای حل معضل افغانستان تنها راه ختم جنگ، آغاز گفت‌وگوهای بین‌الافغانی است.
او افزود که هجده سال قبل صفحه‌ی جدیدی در تاریخ افغانستان باز شد که هم حسن‌هایی دارد و هم عیب‌هایی. به گفته‌ی او حکومت منتخب، نظام جمهوری اسلامی، قانون اساسی افغانستان از دست‌آوردهای مهم مردم افغانستان در طول هجده سال گذشته است: «جمهوری اسلامی افغانستان خون‌بهای 2.5 میلیون شهید 18 سال گذشته و 1.5 میلیون شهید پیشتر از آن است. ما نهادهای دولتی را به زعامت حامد کرزی، رییس‌جمهور پیشین در افغانستان را ایجاد کردیم، اردوی ملی سربلند و قوای امنیتی با عزت در افغانستان شکل گرفت. قوای سه‌گانه یعنی حکومت، پارلمان، استره محکمه و نهادهای عدلی و قضایی شکل گرفت. اکنون نسلی در افغانستان به وجود آمده که نیروی متحرک جامعه امروزی ما هستند، این‌ها همه دست‌آوردهای قابل دفاع در افغانستان است و باید از آن دفاع شود.»
او اضافه کرد در نظام پساطلبان عیب‌ها و نقص‌هایی هم وجود دارد که در آن اصلاح و تغییر به‌وجود بیاید تا صفحه‌ی جدیدتری گشوده شود. او در پاسخ به این ادعای طالبان که می‌گویند افغانستان اشغال شده است، گفت که تمام مردم افغانستان با این نظر طالبان موافق نیستند.
آقای قانونی اضافه کرد که جنگ فعلی در افغانستان تحمیلی است و اگر فردا این جنگ پایان یابد، حتا یک ساعت دیگر هم دلیلی برای حضور نیروی خارجی در افغانستان باقی نمی‌ماند.
در همین حال محمد محقق، معاون ریاست اجرایی حکومت وحدت ملی و رهبر حزب وحدت اسلامی افغانستان طالبان را برادر خطاب کرد و گفت که حضور ما در این جا به معنای صف‌آرایی با طرفی نیست بلکه به معنای پیوستن به یک گفت‌وگوی بین الافغانی است. او از حکومت خواست که به این پروسه بپیوندد. «از طالبان می‌خواهیم که با حضور نماینده‌های حکومت در این پروسه انعطاف نشان بدهد. آنان نیز بخشی از واقعیت افغانستان است.»
آقای محقق با اشاره به معضل چهل ساله‌ی افغانستان گفت که از نفی کردن همدیگر کاری ساخته نیست.
آقای محقق گفت که هیچ مجوز قانونی برای جنگ در افغانستان وجود ندارد، زیرا هر دو طرف مسلمان هستند: «ما فقط بهانه‌جویی می‌کنیم. یکی تروریسم را بهانه می‌کند و می‌گوید تروریسم بین‌المللی است و نام یک چند سازمان را می‌گیرد و طرف دیگر می‌گوید که خارجی‌ها است. بیا که بین خود جور بیاییم و این بهانه را کنار بگذاریم.»
او به اشتراک‌کنندگان این نشست پیشنهاد کرد که از هم‌اکنون روی طرح آتش‌بس کار را آغاز کنند.
طا محمد نور، رییس اجرایی حزب جمعیت اسلامی از حکومت وحدت می خواست که از روند صلحی که در جریان است حمایت کند و صلح را قربانی قدرت و فرصت بقایش نکند.
او روی تشکیل یک حکومت موقت تأکید کرد و گفت که برای ختم جنگ یک حکومت موقت که ممکن طالبان نیز با آن موافق باشند، تشکیل و از آن به‌عنوان مرحله‌ی گذار استفاده شود. آقای نور گفت منظورش این است که اداره‌ی موقت با حفظ نظام سیاسی کنونی تشکیل شود و زمینه‌ی یک انتخابات شفاف را فراهم کند: «اداره‌ی موقت در روند سیاسی کشور باید برای احزاب و جریان‌های سیاسی فرصت برگزاری انتخابات را از طریق کمیسیون مستقل انتخابات واقعی فراهم کند تا جریان‌ها به شمول طالبان در این روند اشتراک کنند. در صورتی که روند صلح نتیجه بدهد، ارزش این را دارد که انتخابات چند ماه به تقویق بیافتد.»
آقای نور تأکید کرد که مراد او از تشکیل حکومت موقت بازگشت به گذشته و نقطه‌ی صفر نیست.
فوزیه کوفی که خود را نماینده‌ی زنان افغانستان در این نشست معرفی کرد، گفت که زنان افغان از اشتراک‌کنندگان این نشست انتظار دارند که اطمینان دهند که افغانستان دوباره به عقب برنمی‌گردد. وی افزود که به‌رغم تمامی چالش‌های که در هجده سال گذشته زنان با آن مواجه بوده، اکنون از وضعیت بهتری برخوردارند.
او با اشاره به نمایندگان زن در پارلمان افغانستان گفت که اکنون زنان سهم چشم‌گیر در تصمیم‌گیری‌های سیاسی دارند: «25 درصد اعضای پارلمان زنان هستند.» او با اشاره‌ی تلویحی به طالبان گفت که این زنان توسط کسانی انتخاب شده اند که مانند شما عمامه به سر می‌کنند و مانند شما دیدگاه داشته اند.
حامد کرزی، رییس‌جمهور پیشین افغانستان از تلاش‌های امریکا برای دست‌یابی به یک توافق صلح حمایت کرد.
طالبان در این نشست در جلوی دوربین رسانه‌های ملی و بین‌المللی افزون بر ارایه شرط‌ها و پیش‌شرط‌ها برای ادامه و آغاز گفت‌وگوهای صلح در صورت توافق از احترام به ارزش‌های حقوق بشری، احترام به حقوق زنان تا عدالت اجتماعی و برقراری ارتباط سازنده با کشورهای منطقه و جهان یاد کردند و مانور تبلیغاتی دادند.
شیر احمد عباس ستانکزی، رییس دفتر سیاسی طالبان در قطر، فهرستی از پیش‌شرط‌های این گروه را برای آغاز مذاکرات صلح ارایه کرد. او گفت که برای تأمین صلح باید نام اعضای گروه طالبان از فهرست سیاه سازمان ملل حذف و زندانی‌های این گروه آزاد شوند. او همچنین گفت که برای آغاز گفت‌وگوهای صلح طالبان باید یک دفتر سیاسی که از سوی همه به‌رسمیت شناخته شده باشد، داشته باشد، اما به موقعیت آن اشاره‌ای نکرد.
او گفت که طالبان خواهان تغییر قانون اساسی هستند و قانون اساسی فعلی را نمی‌پذیرند زیرا از غرب نسخه‌برداری شده است: «قانون اساسی یک مانع بزرگ بر سر راه روند صلح است. طالبان خواهان قانون اساسی است که بر مبنای دین اسلام، ارزش‌های افغانی، عدالت اجتماعی و افتخارات تاریخی ترتیب شده باشد و ضامن حقوق بشر، کرامت انسانی و ارزش‌های ملی باشد. تضمین‌کننده تمامیت ارضی و عدالت اجتماعی باشد.»
او افزود که روند صلح نیاز به تضمین دارد زیرا بدون آن مواد توافق صلح تطبیق نمی‌شود: «ملل متحد، اعضای کنفرانس اسلامی و کشورهای تسهیل‌کننده این روند باید از تطبیق توافقات ضمانت دهند.»
او در مورد نشستی که میان طالبان و زلمی خلیلزاد، نماینده‌ی ویژه‌ی وزارت خارجه امریکا برای صلح افغانستان برگزار شده بود، گفت که روی خروج نیروهای خارجی و اطمینان از این که از افغانستان علیه هیچ کشور خارجی استفاده نمی‌شود، گفت‌وگو و توافق کرده‌اند. او ضافه کرد که دو طرف توافق کرده‌اند که به زودی از هر دو طرف گروه‌های تخنیکی تشکیل شود و روی اجرایی شدن این دو مورد کار را آغاز کنند.
آقای ستانکزی گفت که پس از خروج نیروهای خارجی از افغانستان طالبان در پی انحصار قدرت نیست، بلکه می‌خواهد در مشوره با تمام افغان‌ها یک نظام مبتنی بر ارزش‌های افغانی و اسلامی بنیاد بگذارند.
رییس دفتر قطر طالبان همچنین گفت که پس از خروج نیروهای خارجی از افغانستان، در پی ایجاد روابط دوستانه با کشورهای همسایه و دیگر کشورها است و از کمک‌های آنان استقبال می‌کند.
آقای ستانکزی در مورد تامین حقوق زنان گفت که طالبان به حقوقی که اسلام به زنان داده است احترام دارد: «طالبان به حقوق زنان مثل تجارت، تعلیم و تربیه، تحصیل، کار، حق مالکیت، میراث، انتخاب شوهر، صحت و زندگی خوب انسانی زنان احترام دارد.»
نشست مسکو امروز نیز جریان دارد و قرار است در پایان، هردوطرف یک اعلامیه مشترک صادر کنند. در این نشست تأکید شده است که نشست‌هایی از این دست در آینده نیز ادامه یابد.
بر اساس فهرست که چندی قبل به رسانه‌ها درز کرده بود در این نشست حدود 20 نفر از شخصیت‌های سیاسی و نمایندگان احزاب افغانستان شامل حامدکرزی رییس‌جمهور سابق افغانستان، گلبدین حکمتیار رهبر حزب اسلامی افغانستان، محمد محقق رهبر حزب وحدت مردم افغانستان، حنیف اتمر نامزد انتخابات ریاست‌جمهوری افغانستان، یونس قانونی رهبر حزب افغانستان نوین، عطامحمد نور رییس اجرایی حزب جمعیت اسلامی، اسماعیل خان عضو شورای حراست و ثبات افغانستان، سیدحامد گیلانی رهبر محاذ ملی افغانستان، ذبیح‌الله مجددی رئیس جبهه نجات ملی افغانستان، عبدالسلام ضعیف سفیر سابق طالبان در پاکستان، حکمت خلیل کرزی معاون سابق وزارت خارجه افغانستان، شهنواز تنی وزیر دفاع دولت کمونیستی افغانستان، اسماعیل خان، پادشاه خان زادران، شیخ محمد آخوندزاده، حوا علم نورستانی، مولانا علی کریمی، حاجی دین محمد، شاهزاده محمود، قلم الدین، زلمی هیواد مل، حکیم مجاهد، داود علی نجفی، عبدالکریم خرم، انجنیر یوسف پشتون، فوزیه کوفی، عضور مجلس نمایندگان عبدالجبار تقوا، ضرار احمد عثمانی، رنگین دادفر سپنتا و دکتر زلمی رسول شرکت کرده اند. در سوی دیگر هیأتی از طالبان به رهبری شیر احمد عباس استانکزی، رییس دفتر سیاسی طالبان در قطر حضور دارند. جای حکومت افغانستان در این میان خالی است.