نجیب‌الله سعادت
کمیسیون مستقل انتخابات نتایج انتخابات پارلمانی چهار ولایت از پنج ولایت غربی کشور را اعلام کرده است. با بررسی فهرست نتایج ابتدایی انتخابات فراه، غور، بادغیس و نیمروز در می‌یابیم که شهروندان حوزه‌ی غرب کشور در انتخاب نمایندگان‌شان برای دور هفدهم مجلس به گونه‌ی بی‌پیشینه دست به تغییر زده‌اند.
ناکامی معنادار نمایندگان قبلی این ولایت‌ها، پیروزی چهره‌های کمتر شناخته شده اما نزدیک به حکومت و در اغلب موارد به چشم خوردن اسامی جوانان در فهرست برندگان از تغییرات چشم‌گیر در نتایج ابتدایی انتخابات ولایت‌های غربی کشور است.
شعله‌ورتر شدن آتش جنگ در فراه و دست زیر الاشه نشستن نمایندگان این ولایت، کاهش پی‌هم بودجه توسعه‌یی غور در سال‌های اخیر و سکوت نمایندگان این ولایت در مجلس، افزایش بی‌پیشنه‌ی تلفات نیروهای امنیتی در بادغیس و ناتوانی نمایندگان این ولایت برای تغییر وضعیت و مصروفیت نمایندگان نیمروز در مجلس نمایندگان در سفرهای خارجی، شاید از عوامل درشت ناکامی نمایندگان قبلی این ولایت‌ها در دور هفدهم مجلس کشور باشد.
مردم فراه، ولایت ناآرام این روزهای کشور به دلیل گسترش ناامنی و جنگ، حضور کم‌رنگی در پای صندوق‌های رای‌دهی در 28 میزان داشتند اما رایشان را به افراد جدید و از طیف‌های مختلف طبقاتی داده‌اند.
سهم ولایت فراه از 250 کرسی مجلس نمایندگان، پنج کرسی است که حداقل یک کرسی آن برای زنان اختصاص یافته و برای 4 کرسی دیگر مردان و زنان باهم رقابت می‌کنند.
کمیسیون مستقل انتخابات نتایج ابتدایی انتخابات پارلمانی ولایت فراه را در دوم قوس اعلام کرد که هیچ یک از پنج نماینده‌ی فعلی مردم فراه در مجلس نمایندگان در فهرست ابتدایی پیروز نشده‌اند.
افرادی که در فهرست نتایج ابتدایی انتخابات فراه دیده می‌شوند، سابقه‌ی فعالیت سیاسی چشم‌گیری ندارند و تا کنون هیچ یک از مردان برنده در این انتخابات حتا عضو شورای ولایتی فراه نبوده‌اند.
بلقیس روشن، تنها زنی است که در نتایج ابتدایی پیروز شناخته شده و توانسته حمیرا حبیب، نماینده‌ی فعلی مردم فراه در مجلس نمایندگان را شکست دهد. او همچنان از میان این پنج تن، تنها فردی است که سابقه‌ی فعالیت سیاسی دارد و در دور قبلی مجلس سنا نماینده‌ی مردم فراه در این مجلس بوده است.
حمیرا ایوبی، موسی نصرت، غلام سرور عثمانی فراهی، سمیع‌الله صمیم و عبدالصبور خدمت، نمایندگان مردم فراه در دور شانزدهم مجلس نمایندگان بودند که نتوانسته‌اند دوباره رای و اعتماد مردم فراه را به‌دست آورند و در دور هفدهم مجلس راه یابند.
این تغییرات از دید فعالان مدنی چشم‌گیر، مثبت و همگون با شرایط فعلی فراه عنوان می‌شود.
بریالی غفاری، رییس شبکه‌ی نهادهای مدنی فراه به روزنامه اطلاعات روز می‌گوید که راه یافتن نسل جوان به نمایندگی از مردم فراه در مجلس نمایندگان از تغییرات عمده‌یی است که امیدواری‌های زیادی را به میان آورده است. به باور او اکثر نمایندهای قبلی فراه، کارکرد مثبتی نداشته و مردم این ولایت را به حال خودش رها کرده و مصروف فعالیت‌ها و امتیازات شخصی‌شان بوده‌اند.
حمیرا ایوبی، نماینده‌ی مردم فراه در دور شانزدهم مجلس، دلیل ناکامی‌اش در انتخابات ماه میزان را اشتراک کم‌رنگ مردم در پای صندوق‌های رای می‌داند. خانم ایوبی می‌گوید: «متاسفانه عده‌‌ی زیادی از مردم ما از رای دادن باز مانده‌اند. جنگ مانع رفتن مردم در پای صندوق‌های رای شد. تعداد زیادی از هواداران ما در ولسوالی‌ها، نتوانسته‌اند رایشان را استفاده کنند.»
به باور وی انتخابات در ۸۰ درصد ولایت فراه به دلیل ناامنی برگزار نشده و مردم از حق رایشان محروم شده‌اند.
در کنار فراه، مردم ولایت بادغیس نیز نمایندگان فعلی‌شان را کنار زده و به چهره‌های جدید رای داده‌اند.
سهم ولایت درجه سوم بادغیس در مجلس نمایندگان ۴ کرسی است. برای به‌دست آوردن این ۴ کرسی، ۳۵ نامزد شامل ۸ زن و ۲۷ مرد با هم به رقابت پرداختند.
کمیسیون مستقل انتخابات نتایج ابتدایی ولایت بادغیس را شام سیزدهم قوس اعلام کرد. براساس فهرست ابتدایی هیچ یک از نمایندگان فعلی بادغیس که نامزد دور هفدهم مجلس نیز بودند، موفق نشده‌اند و به جای آن‌ها افراد جدید پیروز شده‌اند.
موسی جناب، عبدالرحیم رهین، صفیه ایماق و غلام سرور فایز نمایندگان فعلی بادغیس در مجلس نمایندگان هستند که هیچ‌کدام‌شان نتوانسته‌اند در نتایج ابتدایی رای کامیابی به‌دست آورند.
عبدالرحیم رهین، نماینده‌ی مردم بادغیس در مجلس نمایندگان می‌گوید که ارگ ریاست جمهوری انتخابات پارلمانی را مهندسی کرده است. او مدعی است که قبل از برگزاری انتخابات، افرادی که در نتایج ابتدایی پیروز شده‌اند با افرادی از دورن ارگ دیدار کرده و ارگ ریاست جمهوری در هماهنگی با کمیسیون انتخابات این افراد را برنده اعلام کرده است.
در ولایت غور نیز از شش نماینده‌ی قبلی این ولایت دو تن آن‌ها نتوانسته‌اند به دور هفدهم مجلس نمایندگان راه یابند. بر اساس نتایج ابتدایی، سیما جوینده و نادرشاه بحر نتوانسته‌اند به دور بعدی مجلس راه یابند و محمد‌قربان کوهستانی نماینده‌ی بر حال هیچ خودش را نامزد نکرد و فاطمه کوهستانی دخترش وارد کارزار انتخاباتی شد. نتایج ابتدایی نشان می‌دهد که فاطمه کوهستانی رای آورده است.
انتخابات در ولایت غور جنبه‌ی رقابتی کم‌تری دارد و اکثر انتخاب‌ها به اساس قومیت نامزد انجام می‌شود. به همین دلیل تغییرات زیادی در نمایندگان این ولایت روی نمی‌دهد.
برخی از نامزدان از تقلب گسترده در این ولایت سخن می‌زنند. عبدالظاهر تمیم، نامزد معترض می‌گوید که در ولایت غور، انتخابات به معنای واقعی آن برگزار نشده و نتایج ابتدایی در واقع برایند تقلب‌های گسترده است نه انتخاب واقعی مردم.
در نیمروز، گوشه‌ی نسبتا آرام کشور نیز تغییرات نسبی دیده می‌شود. در این ولایت درجه سوم و کم‌جمعیت ۱۲ نامزد برای به‌دست آوردن دو کرسی به رقابت پرداختند که از میان این ۱۲ تن ۳ تن آنان زنان بودند.
فریده حمیدی، نماینده‌ی فعلی مردم نیمروز در مجلس نمایندگان و یکی از زنان قدرت‌مند این حوزه، بلندترین رای را از میان ۱۲ نامزد در این ولایت به‌دست آورده است. بعد از خانم حمیدی، گل احمد میرزاد در جایگاه دوم قرار دارد.