بنیاد آسیا هر سال گزارشی از وضعیت افغانستان نشر میکند که در آن شاخصهای چون امنیت، رشد اقتصادی و اشتغال، توسعه و عرضهی خدمات، حکومتداری، مشارکت سیاسی، روحیهی ملی، دسترسی به اطلاعات و رسانهها، وضعیت زنان در جامعه و مسالهی مهاجرت بررسی میشود.
در این سروی با حدود 15 هزار شهروند افغانستان که 18 یا بالاتر از آن سن دارند رو در رو مصاحبه شده است. از این میان 50.3 درصد آنان مردان و 49.7 درصد آنان را زنان تشکیل میدهند. 80.6 درصد مصاحبهشوندگان روستایی و 19.4 درصد آنان شهریاند.
اخلالگران امنیت
68.2 درصد مصاحبهشوندگان گفتهاند که طالبان امنیت منطقهی آنها را تهدید میکند. 24.9 درصد مجرمان و دزدان و 16.4 درصد گروه داعش را تهدیدی علیه امینت منطقهی شان عنوان کردهاند.
پاسخدهندگان روستایی که طالبان را تهدیدی برای امنیت منطقهی شان عنوان کردهاند دوچند پاسخدهندگان شهری بوده اند. زنان بیشتر از مردان، گروههای طالب و داعش را تهدیدی برای مناطقشان خواندهاند.
صلح و مصالحه
53.5 درصد مردم افغانسان باور دارند که دولت افغانستان و گروه طالبان باهم صلح میکنند. از این میان، سهم مردان 60.5 درصد و سهم زنان 46.5 درصد است.
15.2 درصد مردم افغانستان فکر میکنند که طالبان بهدلیل حضور نیروهای خارجی میجنگد. این دیدگاه نسبت به سال گذشته دو برابر افزایش یافته است. بیشترین پاسخدهندگانی که فکر میکنند طالبان بهدلیل حضور گروههای خارجی میجنگد در شرق کشور بودهاند.
رشد اقتصادی و اشتغال
این سروی نشان میدهد که مردم افغانستان در رابطه به وضعیت اقتصادی خانوادههایشان مثل گذشته نگراناند. 57.2 درصد مردم افغانستان میگویند که فرصتهای اشتغال برای خانودههای آنها بدتر شده است. این رقم بیشتر از آمار (40.2 درصدی) سال 2007 است، زمانی این پرسش برای نخستین بار مطرح شده بود. شهرنیشنان بیشتر از روستانشینان نگران وضعیت اشتغال خانوادههایشان هستند.
این سروی رقم رسمی میزان بیکاری را در کشور ارایه نکرده بلکه تنها از مصاحبهشوندگان پرسیده که آیا شغلی دارند که درامد داشته باشند. از میان مصاحبهشوندگان 46.3 درصد به نحوی در فعالیتهای اقتصادی دخیل بودهاند. این رقم در سال گذشته 45 درصد بود.
روحیهی ملی
32 درصد مردم گفتهاند که کشور به سمت درست در حرکت است. در مقابل 61.2 درصد گفتهاند که کشور به سمت نادرستی در حرکت است.
از میان افرادی که گفتهاند کشور به سمت درستی در حرکت است، 51 درصد بهبود امنیت و 47 درصد بازسازی را دلایل آن دانستهاند.
افرادی که به آیندهی کشور خوشبین نیستند، 72.5 درصد ناامنی و 37.6 درصد نگرانی اقتصادی و 23.7 درصد هم بهطور صریح بیکاری را از دلایل بدبنی نسبت به آیندهی کشور عنوان کردهاند. به همین ترتیب، مشکلات مربوط به حکومتداری، فساد اداری، فقدان زیربناها، مداخلات خارجی، بیعدالتی یا مسایل حقوق بشر و عدم همکاری جامعهی جهانی از دیگر دلایل بدبینی مصاحبهشوندگان بوده است.
امسال 17.8 درصد گفتهاند که هیچ چیز خوب پیش نمیرود و 5.5 درصد گفتهاند که آنها نمیدانند چه خوب پیش میرود و چه بد. شمار پاسخدهندگان شهری که گفتهاند هیچ چیزی درست به پیش نمیرود، دوبرابر پاسخدهندگان روستاییاند.
بزرگترین مشکلات در روستاها: نبود آب و برق 45.3، جرایم و ناامنی 32.2 درصد و نبود فرصتهای کاری 32.3 درصد بوده است.
45.7 درصد پاسخدهندگان بزرگترین مشکلات زنان را بیسوادی و نبود فرصتهای آموزشی عنوان کردهاند. به همین ترتیب فرصت اشتغال و خشونت علیه زنان را نیز از مشکلات جدی زنان گفتهاند.
74.7 درصد پاسخدهندگان بزرگترین مشکلات جوانان را نبود فرصت شغلی عنوان کردهاند. حدود 40 درصد مصاحبهشوندگان، دومین مشکل عمدهی جوانان را بیسوادی و نبود فرصتهای آموزشی خواندهاند.
امنیت
حدود 71 درصد پاسخدهندگان گفتهاند که از مصوونیت شخصیشان ترس دارند. در این میان ترس زنان نسبت به مردان و ترس پاسخدهندگان شهری نسبت به روستایی از ناحیهی مصوونیت شخصی بیشتر بوده است. همچنین ترس از اشتراک در تظاهرات مسالمتآمیز 73.1 درصد افزایش یافته است. این ترس در میان زنان بیشتر از مردان است. به همین ترتیب 79.7 درصد پاسخدهندگان گفتهاند که هنگام سفر کم یا زیاد ترس دارند.
جرایم و خشونت: 18.6 درصد پاسخدهندگان گفتهاند که از جرایم جنایی یا خشونت متأثر شدهاند. در این میان حملات فزیکی بیشترین آمار (41.3 درصد) را تشکیل میدهد. مردان نسبت به زنان بیشتر از حملات فزیکی آسیب دیدهاند.
اعتماد مردم در مورد گزارشدهی از فعالیتهای جرمی به ارتش و پولیس کاهش یافته است. در عوض مراجعهی مردم به بزرگان و شوراهای محلی افزایش یافته است.
دیدگاه مردم در مورد نیروهای امنیتی و دفاعی افغانستان: 68.9 درصد پاسخدهندگان گفتهاند که در مرحلهی نخست پولیس، امنیت منطقهی آنان را تأمین میکند و پس از آن ارتش قرار دارد. تنها 20 درصد از پاسخدهندگان گفتهاند طالبان امنیت آنان را تأمین میکند.
زنان و اقتصاد
امسال 19.1 درصد مردم افغانستان گفتهاند که زنان در درامد خانوار آنها سهم میگیرند؛ این رقم بالاتر از آمار (13.6 درصدی) سال 2009 است؛ سالی که برای نخستین بار این پرسش مطرح شده بود. در این میان سهم زنان روستایی بیشتر از زنان شهری است.
ثروت خانوادهها
امسال در میزان دارایی خانوادهها افزایش به میان آمده است. حدود 68.6 درصد افغانها گفتهاند که یک یا بیشتر از یک تلویزیون در خانه دارند؛ این رقم نسبت به سال گذشته افزایش یافته است. داشتن تلویزیون در شهرها؛ جایی که دسترسی به برق سادهتر است، بیشتر گزارش شده است. نیمی از پاسخدهندگان روستایی (50.5 درصد) گفتهاند که کم از کم یک موترسایکل در خانه دارند. در حالی که این رقم در شهر 28.2 درصد است. داشتن تلفن همراه امسال در بالاترین سطح خود قرار دارد. از هر 10 پاسخدهنده، 9 نفر آنها گفتهاند که حداقل یکی از اعضای خانوادهی آنها تلفن همراه داشته اند. همچنین بیش از نیمی از پاسخدهندگان گفتهاند که حداقل یک جریب زمین دارند.
بر بنیاد این سروی، درامد ماهانهی یک خانوار بهطور اوسط از 5 هزار تا 20 هزار افغانی گزارش شده است.
توسعه و عرضهی خدمات
16.4 درصد پاسخدهندگان گفتهاند که عرضهی برق نسبت به سال گذشته بهتر شده است. پاسخدهندگان شهری نسبت به روستایی بیشتر راضی بودهاند.
در سطح ملی، بیش از یک سوم (43.9 درصد) پاسخدهندگان گفتهاند که منبع اصلی برق آنان آفتابی است. به همین ترتیب استفاده از برق شهری 41.5 درصد، باتریها 4.7 درصد و جنراتور شخصی یا اجارهیی 1.7 درصد گزارش شده است. حدود 6.1 درصد مصاحبهشوندگان گفتهاند که برق ندارند.
تغذیه و دسترسی به خدمات بهداشتی: در این سروی از کیفیت رژیم غذایی پاسخدهندگان پرسیده شده است. در سطح ملی 17.1 درصد گفتهاند که کیفیت سبد غذایی آنها بهتر شده است، 52.6 درصد گفتهاند که تغییر نکرده و 29.4 درصد پاسخدهندگان گفتهاند که بدتر شده است.
امسال 53.2 درصد مردم گفتهاند که وضع صحی خانوادههایشان مثل 12 ماه قبل بوده است، 21.3 درصد مردم گفتهاند که بهتر شده و 24.9 درصد گفتهاند که بدتر شده است.
مصاحبهشوندگان پاسخ به این پرسش که دسترسی به آب آشامیدنی بهداشتی نسبت به 12 ماه گذشته، بهتر یا بدتر شده و یا هیچ تغییر نکرده، چنین پاسخ دادهاند: 43.8 درصد گفتهاند که تغییر نکرده، 37.2 درصد گفتهاند که بدتر شده و 18.6 درصد گفتهاند که وضعیت دسترسی به آب آشامیدنی بهداشتی بهتر شده است.
آموزش
22 درصد پاسخدهندگان در سال 2018 گفتهاندکه کیفیت خدمات مکاتب بهتر است، در حالی که در سال 2007، 50.7 درصد مردم افغانستان به این باور بودند. روستاییها نسبت به شهریها وضعیت مکاتب را بدتر توصیف کردهاند.
حکومتداری
رضایت از کارکرد حکومت. بیش از نیمی (59.6 درصد) از شهروندان شامل در سروی گفتهاند که حکومت وحدت ملی کارکرد خوب دارد. بر بنیاد این سروی نگاه مردم نسبت به حکومتهای محلی هم بهتر شده است؛ طوری که 61.3 درصد پاسخدهندگان گفتهاند که از کارکرد حکومتهای محلی راضیاند. پاسخدهندگان زن نسبت به مردان از کارکرد حکومت وحدت ملی رضایت بیشتری داشتهاند.
اعتماد به نهادهای دولتی و غیردولتی: بر بنیاد این سروی مردم به وزرای کابینه کمترین اعتماد (38.3 درصد) و به رهبران مذهبی بیشترین اعتماد (69.3 درصد) را دارند. مردم پس از رهبران مذهبی بیشترین اعتماد را به رسانهها (67 درصد) دارند.
فساد اداری: در سال 2018 شماری زیادی از افغانها (70.6 درصد) گفتهاند که فساد اداری «یک مشکل بزرگ» در زندگی روزمرهیشان است. در مقابل 14.8 درصد آن را مشکل کوچک عنوان کردهاند.
مشارکت سیاسی
انتخابات: در سال 2018 وقتی از پاسخدهندگان پرسیده شد که آیا راجع به انتخابات پیشرو آگاهی دارند یا نه، اکثر (79.7 درصد) پاسخ مثبت دادند. منابع عمده نخست تلویزیون، سپس رادیو، دوستان، خانواده و همسایگان گزارش شده است.
بیش از نصف پاسخدهندگان (52.4 درصد) باور داشتند که انتخابات آزاد و منصفانه خواهد بود. در این میان اعتماد روستاییها نسبت به شهریها از آزاد بودن و منصفانه بودن انتخابات بیشتر بود.
آمار ثبتنام رأیدهندگان در سال 2018 نسبت به سال 2009، وقتی برای نخستین بار این شاخص درج سروی شده بود، کاهش قابل ملاحظه را نشان میدهد. یعنی در آن زمان 77.4 درصد پاسخدهندگان گفته بودند که برای رأی دادن ثبت نام میکنند در حالی که امسال 67.6 درصد گفتند که برای رأی دادن در انتخابات ثبت نام کردهاند. تقلب در انتخابات، تهدید طالبان و نداشتن شناسنامه از دلایل این کاهش عنوان شده است.
نگاه مردم نسبت به دموکراسی: امسال میزان رضایت مردم از دموکراسی نسبت به سال گذشته افزایش یافته است. زنان نسبت به مردان بیشتر از دموکراسی راضیاند.
ترس در هنگام رأیدهی در میان افغانها امسال (62.4 درصد) نسبت به سال گذشته (51.5 درصد) افزایش یافته است. در این میان زنان و روستاییها نسبت به مردان و شهریها بیشتر ترس دارند.
سیاست و مذهب: حمایت مردم از دخالت رهبران مذهبی در امور سیاسی امسال (60.2 درصد) نسبت به سال 2017 (61.6 درصد) کمی کاهش یافته است. در این میان ساکنان زون شرق (71.7 درصد) حمایت خود را از اختلاط دین و سیاست ابراز داشتهاند.
زنان در سیاست
19.9 درصد پاسخدهندگان گفتهاندکه ترجح میدهند یک زن از آنها نمایندگی کند؛ در سوی دیگر 43.7 درصد گفتهاند که ترجح میدهند یک مرد از آنان نمایندگی کند. حدود 87.6 درصد افغانها در سال 2018 از حق رأی زنان حمایت کردهاند.
دسترسی به اطلاعات و رسانهها
استفاده از انترنت به 16.8 درصد افزایش یافته است. 40.2 درصد مردم گفتهاند که محل زندگیشان بهنحوی زیر پوشش انترنتی قرار دارد.
رسانهها در افغانستان (67 درصد) بعد از رهبران مذهبی (69.3 درصد) دومین جایگاه را از نظر اعتبار دارد. افرادی که به رادیو گوش میدهند بیشترین سطح همدردی را با طالبان ابراز کردهاند؛ در مقابل کسانی که به انترنت و تلویزیون دسترسی دارند کمترین همدردی را اظهار کردهاند.
48 درصد از کسانی که از انترنت اسفاده میکنند گفتهاند که افغانستان را ترک خواهند کرد، بعد از آن (39 درصد) کسانی که گفتهاند از تلویزیون استفاده میکنند چنین علاقهیی نشان دادهاند. بر بنیاد این سروی دریافت اطلاعات و اخبار از طریق تلویزیون و انترنت دموکراسی را تقویت میکند و کسب اخبار از طریق رادیو و اعضای خانواده نتیجهی برعکس دارد.
زنان در جامعه
حمایت از رسمهای مثل «بد و بدل» بهطور مستمر در حال کاهش است. امسال تنها 9.5 درصد مصاحبهشوندگان با «بَد دادن» موافق بودهاند. تقریبا 25.2 درصد مردم با «بدل» موافق بودهاند. در مورد میراث یا سهم یک زن از ثروت باقیماندهی پدر، میزان پذیرش مردم بهطور مستمر در حال افزایش است. بیشتر (90.2 درصد) مردم افغانستان اکنون حق میراث زنان را میپذیرند.
تصور مردم نسبت به لباس زن در محضر عام
30.9 درصد مردم گفتهاند که دوست دارند زنان برقع بپوشند، 15.3 درصد چادر را انتخاب کردهاند؛ 14.5 درصد حجاب تنگ همراه با روسری را انتخاب کردهاند، 6.1 درصد با حجاب گشاده موافق بودهاند و تنها 0.5 درصد تصویر زن بدون حجاب را انتخاب کردهاند.
مشارکت سیاسی زنان
در مجموع پذیرش زنان در پستهای رهبری از سال 2015 به اینسو سه درصد کاهش یافته است. بیشترین میزان پذیرش زنان برای سِمتهای مثل رهبری شورای انکشاف اجتماعی و کمترین پذیرش برای کاندیداتوری زنان در سِمت ریاستجمهوری است.
حمایت مردم از نامزدی زنان برای مقام ریاستجمهوری از 48.2 درصد در سال گذشته به 46.1 درصد در سال 2018 کاهش یافته است. 29.6 درصد مردم شدیدا با نامزدی زنان در انتخابات ریاستجمهوری مخالفت کردهاند.
فرصتهای آموزش برای زنان
حمایت مردم افغانستان از ارایه فرصتهای برابر آموزشی به دختران از 82.3 درصد در سال 2017 به 84 درصد در سال 2018 اندکی افزایش یافته است.
فرصتهای اقتصادی برای زنان
امسال بار دیگر شمار افغانهای که میگویند به زنها باید اجازه کار خارج از منزل داده شود، اندکی کاهش یافته است. در این سروی 70.3 درصد پاسخدهندگان با اشتغال زنان خارج از منزل موافق بودند. در این میان ساکنان شهرها نسبت به روستاییها بیشتر موافقاند.
مهاجرت
هرچند امسال علاقه به ترک افغانستان اندکی کاهش یافته است، اما از مجموع مصاحبهشوندگان 36.8 درصد آنان گفتهاند که اگر فرصتی برای شان دست دهد، افغانستان را ترک خواهند کرد.
نزدیک به 80 درصد مصاحبهشوندگان جنگ و ناامنی را دلیل عمده ی ترک افغانستان عنوان میکنند. همچنین افرادی که خشونت شخصی را علیه خود یا اعضای خانوادهی خود تجربه کردهاند بیشتر به ترک افغانستان میل دارند.
دلایل ماندن در کشور
حدود 83.7 درصد کسانی که میگویند کشور را ترک نمیکنند، دلایلی چون «اینجا وطن من است»، «من کشورم را دوست دارم» و «اینجا احساس راحتی میکنم» را ارایه میکنند. 17.6 درصد پاسخدهندگان محدودیتهای ترک وطن را از دلایل ماندن در افغانستان عنوان کردهاند. نیمی از پاسخدهندگان بیهیچ دلیل مشخصی به ترک افغانستان فکر نمیکنند. 13 درصد هم گفتهاند که میخواهند در افغانستان بمانند تا این کشور را بسازند. شماری از پاسخدهندگان هم وقتی به وضعیت مهاجرانی که از کشورهای خارج عودت کردهاند میبیند، دیگر به مهاجرت از افغانستان فکر نمیکنند.