گاردین – اِما گراهام هریسون، پابلو گوتیرز، فرانک هولی جونس، کث لِوِت، ابیگیل فیلدینگ اسمیت و جسیکا پورکیس
اشاره: این مطلب در هفت اکتبر ۲۰۱۸، هفدهمین سالروز آغاز حملات ایالات متحده بر مواضع طالبان در افغانستان در وبسایت گاردین منتشر شده است.
اولین مرگ اندکی پس از نیمهشب رخ داد؛ یک افسر پولیس موقع گزمهی شبانه در نزدیکی مرز تاجیکستان کشته شد. خونریزی تا طلوع خورشید و آمدن دوبارهی شب ادامه داشت.
سه مورد بریدن سر در یک مکتب و یک حملهی هوایی پس از ساعت ۱۱ شب، آخرین موارد خشونت مرتبط با درگیری افغانستان بود که در ۳۰ جون ثبت شدهاست. این حوادث که در روز اول پس از یک آتشبس سهروزه اتفاق افتاد، اوج یک روز قتل، زخمیشدنها، تیراندازیها، انفجارها، بمباران هوایی و یک ترور سیاسی که کسی مسوولیت آن را به عهده نگرفت، بود.
۳۰ جون برای همه، به جز زخمیها و خانوادههای کشتهشدگان، یک روز معمولی از درگیرییی بود که به نظر میرسد جهان آن را به فراموشی سپرده است. نه کدام حملهیی در یک شهر بزرگ اتفاق افتاده بود و نه هم نبرد کلیدییی در کار بود، این فقط آسیاب بیوقفهی جنگ بود که یک روز پس از آتشبس هم از کار نیافتاد.
در هفتم اکتبر «عملیات آزادی پایدار» که از سوی نیروهای امریکایی برای سرنگونی دولت طالبان در کابل راهاندازی شد، ۱۷ساله میشود.
در سالهای مداخله، تعداد نیروهای خارجی افزایش و دوباره کاهش یافته است و رهبران در ایالات متحده و انگلیس اعلام کردهاند که «جنگ ما» در افغانستان به پایان رسیده و «مأموریت انجام شده است».
با اینحال، طالبان به جنگ ادامه دادهاند و یک شاخهی منطقهیی دولت اسلامی نیز به طالبان در میدان جنگ پیوسته است. امروزه شورشیان بیش از هر زمان دیگری از سال ۲۰۰۱ به اینطرف، بر قلمرو بیشتری، کنترل دارند یا آن را زیر تهدید خود قرار دادهاند. از طرف دیگر سطح تلفات غیرنظامیان به صورت شوم و دلخراشی بیسابقه است.
ادارهی روزنامهنگاری تحقیقی گاردین و آبزرور در تلاشی برای نشاندادن ماهیت بیرحم خشونت، بر اساس اسناد رسمی منتشرنشده و گزارشات ساحوی، فهرستی از تمامی حملاتی که در یک روز واحد گزارش شده است، تهیه کردهاند تا تصویری از این جنگ ارایه کنند.
۲۴ ساعت از خشونت بیپایان
حوادث ۳۰ جون از این جهت که نخستین روز شروع مجدد درگیری پس از یک آتشبس سهروزه، بیپیشینه و به صورت غیرمنتظرهیی موفق میان دولت و طالبان بود، به صورت به خصوصی تلخ است.
خسته از جنگ و درگیری، بسیاری از افغانها امیدوار بودند که آتشبس تمدید میشود، اما این چیزی بود که به آنها رسید؛
دشتِ قلا، ولایت تخار
جنگجویان طالبان حملهی شبانه را بالای یک پاسگاه مرزی پولیس راهاندازی کردند. دستکم یک افسر کشته و دو تن دیگر زخمی شدند. همچنین به گفتهی یک منبع امنیتی که میخواهد ناشناس باقی بماند، شورشیان طالب پنج عضو نیروهای امنیتی را در جریان این حمله گروگان گرفتند.
ولسوالی چخانسور، ولایت نیمروز
طالبان به پایگاه نیروهای پولیس حمله کردند و هفت پولیس را کشتند. یک افسر دیگر به خاطر اصابت گلوله بر دست و رانش زخمی شد.
ولسوالی سنگین، ولایت هلمند
گزمهی نیروهای پولیس زیر آتش سلاحهای سنگین قرار گرفت.
ولسوالی قرهباغ، ولایت غزنی
شورشیان با استفاده از سلاحهای سنگین بر یک مقر فرماندهی پولیس آتش گشودند.
ولسوالی متهخان، ولایت پکتیکا
یک واحد پولیس محلی افغانستان و گروههای شبهنظامی دفاع-خودی که از طرف وزارت داخله تمویل میشود، با کمین جنگجویان طالبان مواجه شد. در درگیری میان دو طرف که بیش از یک ساعت طول کشید، سه افسر پولیس _دولت خان، شادی خان و باز محمد_ کشته شدند. به گفتهی رییس پولیس محلی، از شادی خان دو دختر و یک پسر زیر ۱۰ سال به جا ماندهاند.
ولسوالی محمد آغه، ولایت لوگر
یک کاروان نیروهای افغان مورد حمله قرار گرفت. مشخص نیست که آیا این حادثه برخواسته از حملهی مستقیم بوده است یا بمب کنار جادهیی.
ولسوالی نهرین، ولایت بغلان
وقوع یک درگیری مسلحانه. یک مقام محلی گفت که این درگیری ناشی از خصومت شخصی بوده که در نتیجهی آن یک نفر کشته شده است و دو تن دیگر بازداشت شدهاند.
ولسوالی دلآرام، ولایت نیمروز
یکی از بزرگان جامعه که به خاطر میانجیگری میان قبایل مختلف و همچنین میان طالبان و دولت مشهور بود، ترور شد. حاجی محمد نادر نورزی در حال بازگشت به دلآرام و کار روی حل یک اختلاف قبیلهیی بود که کشته شد.
شاهراه غزنی
پولیس شاهراه مورد حملهی [شورشیان] مجهز با سلاحهای سنگین قرار گرفت.
ولسوالی چمکنی، ولایت پکتیا
نیروهای امنیتی زیر آتش سنگین جنگجویان طالبان قرار گرفتند. گفته میشود که یک نفر زخمی شده و به شفاخانه انتقال داده شده است. معلوم نیست که آیا این شخص عضو نیروهای امنیتی بوده است یا از جملهی غیرنظامیان.
ولسوالی حصارک، ولایت ننگرهار
شورشیان با استفاده از سلاحهای سنگین، بالای گزمهی نیروهای پولیس در ولایت ننگرهار حمله کردند. ننگرهار ولایتی است که در آن دولت اسلامی حضور قوی دارد.
ولسوالی زازیمیدان، ولایت خوست
به گفتهی والی ولایت خوست در نتیجهی درگیری مسلحانه، سه شورشی و سه غیرنظامی کشته شدند.
ولسوالی الیشنگ، ولایت لغمان
شورشیان با استفاده از سلاحهای سنگین به نیروهای پولیس محلی حمله کردند. یک دکاندار به نام گلالی که از ناحیهی پا زخمی شده و برای تداوی به کابل منتقل شده است.
ولسوالی چرخ، ولایت لوگر
درگیری میان دو گروه مختلف طالبان باعث کشتهشدن ۱۲ نفر شد.
ولسوالی اندر، ولایت غزنی
مقر ولسوالی زیر آتش تسلیحات سنگین شورشیان قرار گرفت.
شورشیان با استفاده از سلاحهای سنگین بر یک پاسگاه ارتش ملی آتش گشودند.
ولسوالی پیچ، ولایت کنر
انفجار یک بمب دستساز که تلفاتی از آن گزارش نشده است.
ولسوالی دلآرام، ولایت نیمروز
اسدالله افسر پولیسی که به عنوان محافظ ولسوال کار میکند، در بازار محلی توسط مردان موتورسایکلسوار ترور شد.
ولسوالی آببند، ولایت غزنی
در نتیجهی درگیری، دو شورشی کشته و سه تن دیگر زخمی شدند.
ولسوالی گرشک، ولایت هلمند
بر اساس گزارشها چهار شورشی در حملهی هوایی نیروهای امریکایی کشته شدند.
ولسوالی پیچ، ولایت کنر
آتشباری شورشیان با استفاده از سلاحهای سنگین.
انفجار یک بمب دستساز که در نتیجهی آن یک سرباز ارتش به نام عبدالوحید کشته شد.
ولسوالی دلآرام، ولایت نیمروز
به گفتهی مقامات محلی در نتیجهی اختلافات میان پولیس و ساکنان محلی پنج دکاندار زخمی شدند.
ولسوالی محمد آغه، ولایت لوگر
شورشیان با استفاده از سلاحهای سنگین بر کاروان نیروهای پولیس آتش گشودند. یک افسر پولیس به نام احسانالله زخمی شد و بعدتر به خاطر جراحات شدید جان باخت.
کوته سنگی، کابل
یک موتر دولتی با بمب دستساز هدف قرار گرفت.
ولسوالی خاص، ولایت ارزگان
حملهی طالبان بر مواضع پولیس و ارتش افغانستان، ۱۰ زخمی بر جای گذاشت. گفته میشود که به دنبال آن حملهی هوایی نیروهای امریکایی باعث کشتهشدن تعداد زیادی از شورشیان شده است، اما رقم دقیق آن معلوم نیست.
ولایت غزنی، هلمند و ارزگان
ناتو با نشر بیانیهیی اعلام کرد که در این روز بیش از ۲۰ حملهی هوایی در ولایات غزنی، هلمند و ارزگان «برای هدفقراردادن انتخابی اعضای آشتیناپذیر طالبان» انجام داده است. در این بیانیه آمده است که قوای هوایی افغانستان دستکم دو حملهی هوایی را در ولایت ارزگان انجام داده است. وزارت دفاع افغانستان گفت که شش شبهنظامی در حملات هوایی در ارزگان کشته شدهاند.
ولسوالی خاشرود، ولایت نیمروز
در نتیجهی حملهی طالبان بالای یک ایست بازرسی، سه افسر پولیس کشته و دو تن دیگر زخمی شدند.
ولسوالی خوگیانی، ولایت ننگرهار
مردان مسلح ناشناس بر یک مکتب ذکور حمله کردند. آنها کتابخانهی مکتب را آتش زدند، صنفهای درسی را ماینگذاری کردند و سه کارمند این مکتب را سر بریدند. یکی از آنها به نام حضرتالله آن روز آمده بود تا به جای پدرش کار کند. از محمد قربان، یکی دیگر از قربانیان ۱۰ کودک به جا مانده است.
ولسوالی بالابلوک، ولایت فراه
در نتیجهی حملهی هوایی نیروهای افغان بر مواضع طالبان، چهار عضو این گروه کشته و چهار تن دیگر زخمی شدند.
جدول زمانی فوق جزئیات مرگ حداقل ۶۰ نفر و زخمیشدن دهها تن دیگر در نتیجهی ۳۰ حملهی مختلف در ۱۶ ولایت یا تقریبا نصف کشور است.
در این جدول هر مورد خشونت _از تیراندازی بالای پاسگاه پولیس در ولایت غزنی گرفته تا حمله هوایی بالای مواضع طالبان در فراه_ که ما قادر به شناسایی آن بودهایم، فهرست شدهاست.
این زمانبندی در ماهیت خود تصویر جزئی از خشونت را ارایه میکند. به گفتهی سازمان ملل بیش از نیمی از غیرنظامیان کشتهشده توسط جنگ در نیمهی اول سال، زنان و کودکان بودهاند. با اینحال، به نظر میرسد که در ۳۰ جون آنها از صدمات مستقیم جنگ جان به در بردهاند.
حملههای خونین به ساکنان شهرنشین در محل تحصیل، کار و استراحت آنها، شاید به برجستهترین چهرهی جنگ افغانستان تبدیل شده است، اما در ۳۰ جون شهرهای بزرگ شاهد حملهیی نبود.
با اینحال، هزینهی جنگ باید با توجه به زندگی کسانی که میجنگند و نیز شهروندان بیگناه که در درگیری گیر میکنند، حساب شود. هم از طالبان و هم از سربازان دولتییی که در جنگ کشته میشوند، خانوادههای عزادار، کودکان یتیم و جوامع درهمشکسته بر جای میماند.
فراتر از آن، احتمال دارد که فهرست فوق ناقص و شمار تلفات واقعی بالاتر از آنچه که فهرست شده است، باشد. برخی از حوادث کوچک ممکن است گزارش نشده باشد، زیرا جریان اخبار، به ویژه در مناطق تحت کنترل یا منازعهی طالبان محدود است. تأیید صحت و سقم ادعا مبنی بر اینکه حملات هوایی در ارزگان باعث کشتهشدن تعداد زیادی از شبهنظامیان شده است، ناممکن بود، اما اگر راست باشد، میتواند بیش از پیش باعث افزایش تلفات شود.
با اینحال، فهرست فوق یک فهرست مهم از خشونت فراموششده است. تنها یکی از دهها حملهیی که در ۳۰ جون رخ داد، در سطح بینالمللی گزارش شد و مطبوعات افغانستان نیز به تعداد انگشتشماری از این حملات، پرداختند.
تا امروز به خشونتها و حملات، فراتر از واحدهای نظامی یا جوامع محلی متأثر از آن، اکثرا توجهی صورت نگرفته است. در ۳۰ جون، یک روز پس از آتشبس سهروزه، میان دولت و طالبان، خونریزی در افغانستان مانند اکثر روزهای دیگر ادامه یافت، نه از شدت جنگ کاسته شد و نه جهان به آن توجه کرد.