نیویورک تایمز – راد نوردلند، اش نو و فهیم عابد
اشاره: تمامی نمودارها و شکل‌ها از وب‌سایت نیویورک تایمز گرفته شده است.
در هفده سال جنگ افغانستان، مقامات امریکایی مرتب ارزیابی‌های اغراق‌آمیزی را از پیشرفت در این کشور منتشر می‌کنند که مغایر آن چیزی است که واقعا در افغانستان جریان دارد.
بیش از 2200 سرباز امریکایی در جنگ افغانستان کشته شده‌اند و ایالات متحده بیش از 840 میلیارد دالر را برای مبارزه با طالبان و کمک و بازسازی افغانستان هزینه کرده است. هزینه این جنگ با درنظر داشت ارزش فعلی دالر، خیلی بیشتر از مبلغی است که صرف برنامه مارشال برای بازسازی اروپا پس از جنگ جهانی دوم شد. این مقدار سرمایه‌گذاری باعث ایجاد فشار شدید برای امریکایی‌ها شده است تا نشان دهند که طالبان در حال شکست و کشور در حالی بهبودی است.
اما از سال 2017 به این‌سو، طالبان بیش از هر زمان دیگری پس از حمله ایالات متحده، قلمرو خود را در افغانستان گسترش داده‌اند. تنها در طول یک هفته در ماه گذشته، شورشیان طالبان 200 افسر پولیس و سرباز افغان را کشتند، دو پایگاه اصلی نیروهای امنیتی افغانستان را سقوط دادند و شهر غزنی را مورد تاخت و تاز قرار دادند.
ارتش امریکا میگوید که دولت افغانستان به طور موثر 56 درصد از خاک کشور را «تحت کنترل یا نفوذ» خود دارد. اما این ارزیابی برپایه‌ی نیرنگ و فریب آماری استوار است. در بسیاری از ولسوالی‌ها، حکومت افغانستان تنها بر مقر ولسوالی و پادگان‌های نظامی کنترل دارد در حالیکه بقیه‌ی ولسوالی تحت کنترل جنگ‌جویان طالبان است.
در روی کاغذ، تعداد نیروهای امنیتی افغانستان با 10 در برابر 1، بیشتر از جنگ‌جویان طالبان است. اما برخی از مقامات افغان تخمین می‌زنند که یک-سوم سربازان و نیروهای پولیس افغانستان «خیالی» و کسانی هستند که صفوف نیروهای امنیتی را ترک یا فرار کرده‌اند اما از لیست پرداخت معاشات حذف نشده‌اند. بسیاری از نیروهای امنیتی افغانستان آن‌چنان که باید آموزش نظامی ندیده‌اند و فاقد شرایط لازم برای میدان نبرد هستند.
دولت افغانستان میگوید که در سال گذشته 13600 شورشی کشته و 2 هزار تن دیگر دستگیر شده‌اند. این مقدار تقریبا نیمی از 25 تا 35 هزار جنگ‌جوی طالبان است که یک گزارش رسمی دولت ایالات متحده گفته بود در سال 2017 در افغانستان فعال بوده‌اند. اما در ماه جنوری مقامات ایالات متحده گفتند که شمار شورشیان دست‌کم به 60 هزار می‌رسد و اخیرا مقامات افغانستان شمار نیروهای طالبان را بیش از 77 هزار تن برآورد کرده‌اند.
با اینکه وضعیت میدان جنگ چندان خوب به نظر نمی‌رسد، مقامات امریکایی می‌گویند که دست‌کم این ائتلاف استانداردهای زندگی افغان‌ها را بهبود بخشیده است؛ هرچند آن‌ها در اینجا هم از ادعاهای اغراق‌آمیز استفاده می‌کنند.
آشکارترین مثال می‌تواند میزان مرگ و میر مادران باشد که یکی از مهم‌ترین شاخص‌های سلامت جامعه است. در سال 2002 مقامات امریکایی گزارش دادند که در هر 100 هزار تولد زنده، 1600 مادر افغان جان خود را از دست می‌دهند؛ نرخی که با میزان مرگ‌ومیر مادران در اروپای قرون وسطی قابل مقایسه بود. در سال 2010 اداره توسعه بین‌المللی امریکا گفت که مرگ و میر مادران در افغانستان به طور چشم‌گیری بهبود یافته و به 327 مرگ در هر 100 هزار تولد کاهش یافته است.
محققان خاطر نشان کرده‌اند که از زمان کشف آنتی‌بیوتیک در جهان، هیچ کشوری شاهد چنین پیشرفت بزرگ در سلامت مادران نبوده است. چالش‌های طولانی مدت امنیتی و توسعوی که افغانستان با آن‌ها مواجه است، در برآوردهای محققان بهداشت در مورد مرگ و میر مادران در نظر گرفته شده است. گروه BAAG یا (British and Irish Agencies Afghanistan Group) به پژوهشی استناد می‌کند که نشان می‌دهد در سال 2010 از 100 هزار زن، 1575 آن‌ها جان خود را از دست داده‌اند. برآوردهای دیگری که این گروه به آن استناد کرده است این رقم را بین 885 تا 1600 مرگ از هر 100 هزار زن قرار داده است؛ به این معنی که از هر 100 زن افغان، یک نفر در جریان زایمان جان خود را از دست می‌دهد. میزان مرگ و میر مادران در ایالات متحده، 24 مادر در هر 100 هزار است.
اداره توسعه بین‌المللی امریکا در رابطه به امید به زندگی (Life Expectancy) در افغانستان نیز از یک پیشرفت قابل‌ملاحظه خبر می‌دهد و میگوید که امید به زندگی در افغانستان از 41 سال در سال 2002 به 63 سال در سال 2010 افزایش یافته است. اما این ارقام طوری عیار شده تا میزان مرگ و میر بالای دوران کودکی را نادیده بگیرد؛ امری که نتایج را تغییر داده است.
در همین‌حال سازمان جهانی بهداشت امید به زندگی را در سال 2009 در افغانستان 48 سال برآورد کرده است. حتی سازمان سیا با ارقام اداره توسعه بین‌المللی امریکا موافق نیست و در سال 2017 برآورد کرده است که افغان‌ها معمولا تا 51 سال عمر می‌کنند.
طالبان ماه گذشته شهر استراتژیک غزنی در جنوب‌شرق افغانستان را تصرف کردند و تنها چند ساختمان دولتی تحت کنترل نیروهای امنیتی افغانستان ماند. مقامات می‌گویند که مقامات محلی در نخست با بیان اینکه غزنی با مشکلی مواجه نیست، محاصره طالبان را انکار کردند و تنها در اواخر روز سوم تهاجم طالبان، جدی‌بودن مشکل را با رییس‌جمهور اشرف غنی در میان گذاشتند. درست است که آن‌ها شهر غزنی را از طالبان پس گرفتند، اما این کار پس از 6 روز درگیری و کشته‌شدن نزدیک به 200 افسر پولیس و سرباز ارتش ممکن شد. در طول این مدت، ارتش امریکا موج انکار را رهبری کرد.
