پس از 120 روز اعتراض و اعتصاب کاری استادان و دانشجویان دارالمعلمین سید جماالدین افغان برای ارتقای این موسسه به دانشگاه، اکنون دولت با رد خواست آن‌ها گفته که این موسسه ظرفیت ارتقا به دانشگاه را ندارد.
پیش از این شورای وزیران، پارلمان و ریاست‌جمهوری در مکتوب‌های جداگانه از وزارت‌های تحصیلات عالی و معارف خواسته بودند که طرح ارتقای دارالمعلمین سید جمالالدین افغان به دانشگاه را بررسی کنند.
در نهایت به تاریخ 12/3/1397 رییس‌جمهور غنی کمیسیونی را ـمتشکل از همایون قیومی، مشاور ارشد رییس‌جمهوی، وزارت تحصیلات عالی و وزارت معارف- برای امکان‌سنجی و بررسی طرح ارتقای این موسسه، تشکیل کرد.
پس از گذشت سه ماه از تشکیل کمسیون بررسی‌کننده‌ی طرح ارتقا، حالا مسوولان وزارت معارف و وزرات تحصیلات عالی می‌گویند که این طرح قابل اجرا نیست.
نوریه نزهت، سخن‌گوی وزارت معارف به روزنامه اطلاعات روز گفت: «این کمیسیون بنا بر دلایلی فیصله کرده که طرح ارتقای دارالمعلمین سید جمالالدین به دانشگاه اکنون عملی نیست و در نهایت این طرح را رد کرده‌اند.»
سخن‌گوی وزارت معارف می‌گوید که دارالمعلمین سید جمالالدین بنا بر لزوم‌دید معارف کشور تأسیس شده است و مسوولیت آن پرورش آموزگاران حرفه‌یی است.
نوریه نزهت، سخن‌گوی وزارت معارف، می‌گوید که طرح ارتقای دارالمعلمین سید جماالدین به دانشگاه قابل اجرا نیست و این موسسه بنا بر نیاز نظام آموزشی کشور تاسیس شده است.
خانم نزهت استدلال می‌کند که در جریان آزمون کانکور، دانشجویان از میان رشته‌های تحصیلی، به‌طور داوطلبانه انتخاب می‌کنند که در دارالمعلمین سید جمالالدین بخوانند: «شماری از دانشجویان در زمان انتخاب رشته با توجه به ویژگی‌های که دارالمعلمین سید جمالالدین دارد، خودشان انتخاب می‌کنند که در این موسسه، تحصیل کنند.»
استادان دارالمعلمین سید‌جمال‌الدین اما تاکید می‌کنند که وزارت معارف، مانع اصلی اجرای طرح ارتقای این موسسه به دانشگاه است. عصمت سیروس، از استادان دارالمعلمین سید جمالالدین افغان می‌گوید که شماری از معاونان وزارت معارف از دارالمعلمین‌های افغانستان استفاده‌ی ابزاری می‌کنند: «آنان تحت عنوان رشد معارف در کشور به‌نام دارالمعلمین‌ها پروژه می‌گیرند اما کار مفیدی انجام نمی‌دهند. اکنون آنان نمی‌خواهند که پروژه‌هایی را که به نام دارلمعلمین سید جمالالدین افغان می‌گیرند از دست بدهند و بنا بر این مانع ارتقای این موسسه می‌شوند.» وزارت معارف اما با رد ادعای معترضان می‌گوید که برخی از استادان سرنوشت دانشجویان را به گروگان گرفته و آنان را از درس و تحصیل بازداشته‌اند.
به گفتهی سخن‌گوی وزارت معارف، شماری از استادان و دانشجویان این موسسه مخالف تحصن‌اند و بارها شکایت کرده‌اند که برخی از استادان سرنوشت آنان را به بازی گرفته و خواست‌شان را بر همه تحمیل کرده‌اند. اما استادان و دانشجویان معترض می‌گویند که به اعتراض و اعتصاب کاری‌شان تا جایی ادامه می‌دهند که خواست‌شان را به کرسی بنشانند و در صورت نیاز به اعتراض‌های خیابانی دست خواهند زد. مسوولان وزارت معارف اما تلاش دارد که از راه گفت‌وگو با معترضان به این غایله پایان دهد. خانم نزهت می‌افزاید که پس از گفت‌وگو معترضان راضی شده که از اعتراض دست بکشند: «اکنون آنان تنها دو خواست دارند: برکناری رییس دارالمعلمین سید جمالالدین و ملاقات با رییس‌جمهور. وزارت معارف هر دو خواست معترضان را پذیرفته است.»
چرا اعتراض؟
در 19 ثور امسال شماری از استادان دارلمعلمین سید جمالالدین برای ارتقای این موسسه 105 ساله به دانشگاه اعتراض کردند. آنان حتا وصیت‌نامه‌یی نوشتند و آن را همگانی کردند. در این وصیت‌نامه آمده است: «ما به خانواده‌ها و وارثین خویش به صراحت اعلام می‌نماییم که اگر در این تحصن جان مان را از دست دادیم، خون‌بهای ما را از افراد ذیدخل مطالبه نمایند: 1. دکتور اسدالله محقق، معین نصاب تعلیمی وزارت معارف 2. سوسن وردک، رییس عمومی تربیه معلم وزارت معارف.»
پیش از تشکیل کمیسیون ویژه، وزارت معارف به صورت واضح با طرح ارتقای دارالمعلمین سید جمالالدین مخالفت نکرد اما با اشاره به چند مورد آن را رد کرده بود. این وزارت در پاسخ به مکتوب شورای وزیران مورخ 11/11/1396، شش مورد را برای رد طرح ارتقای این نهاد به دانشگاه برجسته کرده بود. در مورد اول آورده بود: «وظایف و مسوولیت وزارت معارف تا ختم صنف چهاردهم است نه تا دوره‌ی لیسانس. ارتقای این موسسه به دانشگاه از صلاحیت‌های وزارت تحصیلات عالی است.»
در بخشی دیگر این مکتوب آمده است که برای تطبیق برنامه‌های ارتقای ظرفیت آموزگاران، وجود چنین موسسه‌هایی ضروری است. وزارت معارف همچنان در این مکتوب استدلال کرده که باید میان موسسه‌های نیمه‌عالی و عالی هماهنگی صورت بگیرد تا دانشجویان موسسه‌های نیمه‌عالی تا مقطع کارشناسی تحصیل کنند.
وزارت تحصیلات عالی در تاریخ 23/1/1397 از دارالمعلمین سید جمالالدین خواسته بود که استادان این مرکز را برای تعیین سطح علمی‌شان به این وزارت معرفی کند.
مسوولان دارالمعلین سید جمالالدین در پاسخ به وزارت تحصیلات عالی می‌گویند که این نهاد ظرفیت ارتقا به دانشگاه را دارد. بارکزی از استادان این موسسه می‌گوید: «دارالمعلین سید جمالالدین تمام معیارهای وزارت تحصیلات عالی را تکمیل کرده.۵۰ درصد از استادان ما تا سطح کارشناسی ارشد تحصیل کرده و معدل آن‌ها هم بالاتر از ۷۵ درصد است. همچنین سن آنان نیز بالاتر از ۳۰ سال است.» آقای بارکزی می‌افزاید که این نهاد ۱۰۵ سال است که فعالیت می‌کند و از حیث قدمت مادر دانشگاه‌های افغانستان محسوب می‌شود. به گفتهی وی این موسسه به لحاظ زیربنا و تجهیزات نیز هیچ مشکلی ندارد و قابلیت تبدیل شدن به دانشگاه را دارد. این موسسه نزدیک به دو هزار و 500 دانش‌جو دارد و سالانه یک هزار دانش‌جو از آن فارغ می‌شوند.