عبدالله حبیب‌زی سرپرست پیشین شهرداری کابل؛ دانش‌آموخته‌ی دانشگاه میسوری کلمبیا در رشته‌ی مهندسی ترانسپورت، وعده‌های بلندبالای برای به‌سازی شهر آشفته‌ی کابل، پایتخت افغانستان داده بود، اما او اخیراً استعفا داد و بسیاری از این وعده‌ها عملی نشد.
آقای حبیب‌زی در ۲۹ ثور سال ۱۳۹۵ سپرست شهرداری کابل تعیین شد و در مدت بیش‌تر از دو سال همچنان سرپرست باقی ماند. این که او چرا شهردار نشد وفقط سرپرست شهرداری ماند، یک معما است؛ معمایی که سخن‌گوی این اداره نیز در مورد آن چیزی نمی‌گوید.
آقای حبیب‌زی در ترکیه بود که در صفحه‌ی فیس‌بوک خود نوشت: «امروز (هفتم سنبله) استعفای بنده توسط ریس‌جمهور غنی منظور گردید… برنامه‌های زیاد عملی شد و برنامه‌های خوب دیگر در حال تطبیق است که در هر فصل چهره‌ی کابل را تغیر خواهد داد.» دلیل استعفای او نیز مشخص نشده است و سخن‌گوی شهرداری در این مورد نیز چیزی نمی‌گوید.
وضعیت در شهر کابل از جوانب مختلف آشفته و در مواردی فاجعه‌بار است. ترافیک کابل به صورت فاجعه‌باری سنگین و بی‌نظم است. شهر، چراغ راهنما ندارد. نبود جاده‌های معیاری، بی‌قانونی راننده‌ها و دست‌فروشان، سیستم ترافیک را مختل کردهاند. همچنان این شهر تا هنوز سیستم آب‌رسانی و کانالازیسون ندارد. هرچند موترهای کابل آخرین مدل سال و گران‌بها است اما جاده‌های آن خاکی‌ست. خانه‌ها و مارکیت‌ها بدون نقشه‌ی جامع شهری ساخته شده است و ده‌ها مورد دیگر. شهردارهای پیشین نتوانستند برای این شهر شلوغ کاری چشم‌گیر انجام دهند تا اندکی از این بی‌نظمی و آشفتگی کاسته شود. با تقرری حبیب‌زی در رأس اداره شهرداری کابل انتظار می‌رفت وضعیت بهتر شود، چون او جوان بود و وعده‌های زیادی داده بود. اطلاعات روز وعده‌های حبیب‌زی را رصد و پی‌گیری کرده که تفصیلش در ادامه می‌آید.
چه خبر از متروبَس؟
شهرداری کابل در ۲۵ جوزای ۱۳۹۶ کار روی ساخت اولین خط متروبس که منطقه «ده‌افغانان» را به «سرای شمالی» وصل می‌کند، آغاز کرد. طول آن هفت کیلومتر درنظر گرفته شده است. حبیب‌زی اعلام کرد که کار ساخت آن تا یک سال دیگر تکمیل می‌شود اما اکنون که بیش‌تر از یک سال و دو ماه از این وعده می‌گذرد، کار عملی این متروبس آغاز نشده است.
آقای حبیب‌زی در آن زمان گفت که در اواخر سال ۱۳۹۶ کار ساخت یک خط متروبس دیگر از چمن حضوری الی کارته‌نو آغاز و تا آخر ۱۳۹۸ در مجموع ۱۱۱ کیلومتر خطوط متروبس در شهر کابل فعال می‌شود. معلوم نیست کار این خطوط متروبس به کجا رسیده است، اما آنچه که واضح است، این است؛ در هیچ جای کابل میتروبس وجود ندارد و در هیچ نقطه‌ی شهر کسی در حال ساخت میتروبس نیست.
سخن‌گوی شهرداری کابل اکنون به اطلاعات روز می‌گوید کار روی خط میتروبس اولی در سه بخش آغاز شد؛ ساخت جاده، تدارکات ایستگاه‌ها و خریداری بس‌ها. به گفته‌ی او، روند تدارکاتی خریداری ۵۰ بس برای دو خط متروبس جریان دارد. طراحی ایستگاه‌ها تکمیل شده و آماده تدارکات است. در قسمت ساخت سرک میتروبس، هفت متر سرک در سرک ۶۰ متره از ده‌افغانان الی سرای شمالی درنظر گرفته شده است. با این همه، تا هنوز کار عملی ساخت سرک متروبس انجام نشده است.
شهرداری در ۲۹ جوزای ۱۳۹۶ به اطلاعات روز گفته بود که که پس از تکمیل ساخت خط متروبس، این اداره اقدام به خریداری متروبس می‌کند. اما اکنون شهرداری می‌گوید، در تلاش است که کارهای تدارکاتی زودتر تمام شود و طبق وعدهی داده شده کار ساخت خط اول متروبس در سال ۱۳۹۷ تکمیل شود.
ظاهراً روند تدارکاتی پروژه‌ها در اداره تدارکات ملی و زمان‌گیر بودن این روند یکی از عوامل اصلی تأخیر پروژه‌ها است؛ آنچه جلیل سلطانی، سخن‌گوی شهرداری کابل به آن اشاره می‌کند.
او می‌گوید: «این مسأله به پروسه تدارکات ارتباط دارد و اداره تدارکات از کنترل شهرداری خارج است. اگر اداره تدارکات ملی زودتر پروسه تدارکات را تمام کند، ما زودتر افتتاح خواهیم کرد و اگر دیرتر شود دیرتر می‌شود. گاهی روند تدارکاتی پروژه‌های ما در اداره تدارکات ملی تا هشت ماه طول کشیده، اما تا جای که مربوط به شهرداری کابل است کارهایش بسیار خوب پیش رفته است.»
آقای سلطانی می‌گوید وعده‌های سرپرست پیشین شهرداری کابل وعده‌های خیالی یا دورغ نبوده و پروژ‌های که چند ماه به تأخیر می‌افتد به این معنا نیست که وعده‌های شهرداری دروغ بوده است. او ابراز امیدواری می‌کند که کارهای تدارکاتی زودتر تمام شود تا شهرداری بتواند مطابق به وعده‌های داده شده، عمل کند.
طرح به‌سازی دشت برچی به کجا رسید؟
شهرداری کابل در سال ۱۳۹۶ طرح به‌سازی دشت برچی را تهیه و به رییس‌جمهور غنی و معاون دوم رییس‌جمهور ارائه کرد. ساخت سه جاده فرعی که جاده شهید مزاری را به جاده کمپنی وصل کند و آسفالت جاده‌های فرعی، بخش‌های عمده طرح به‌سازی دشت برچی بود.
شهرداری کابل در هفتم جوزای ۱۳۹۶ به اطلاعات روز گفته بود که کارهای ابتدایی سه جاده فرعی که شامل سروی و استملاک جایدادها می‌شود عملاً شروع شده است. جلیل سلطانی گفته بود کار عملی این‌ها تا سه الی چهار ماه آینده شروع می‌شود. اکنون که بیش‌تر از یک سال می‌گذرد، خبری از این سرکها نیست.
اکنون سخن‌گوی شهرداری می‌گوید که مشکل استملاک جایدادهای مردم به دلیل این که مردم در محل خود جایداد بدیل می‌خواهند، مانع اصلی ساخت این سرکها است. پس از برخود شهرداری با مشکل استملاک جایدادها، کابینه حکومت وحدت ملی کمیته‌ی متشکل از شهرداری، وزارت شهرسازی و اداره اراضی را مؤظف کرد که روی آن کار کند. این کمیته فیصله کرد که این مشکل مطابق خواست مردم حل شود.
آقای سلطانی از آخرین اقدامات در مورد طرح به‌سازی دشت برچی که قرار بود تا سال ۲۰۱۹ به پایه‌ی اکمال برسد، می‌گوید که فعلاً بن‌بست شکسته و پلان املاکی تکمیل شده است.
هرچند شهرداری بیش از یک سال پیش گفته بود که کار عملی این سرکها تا چهار ماه دیگر آغاز خواهد شد، اما به گفته‌ی سلطانی، فعلاً پروسه استملاک جریان دارد و پس از تکمیل آن، کار عملی جاده‌ها آغاز می‌شود. سخن‌گوی شهرداری در مورد این که چه زمانی کار عملی آغاز خواهد شد، چیزی نمی‌گوید.
وعدهی ایجاد بازارهای سرپوشیده برای دست‌فروشان کابل
شهرداری کابل در ششم قوس سال ۱۳۹۶ گفته بود که پس از این دکان‌دارنی که با گذاشتن اجناس اضافی دکان‌شان، پیاده‌روها را مسدود کنند، سه هزار افغانی جریمه می‌شوند. اما در حال حاضر از جریمه خبری نیست و پیاده‌روهای بخش‌های از شهر همچنان مسدود است.
عبدالله حبیب‌زی در ۱۶ ماه جدی سال ۹۶ وعده داد که برای دست‌فروشان کابل بازارهای سرپوشیده ایجاد می‌کند. اکنون جلیل سلطانی می‌گوید که طرح حل مشکل دست‌فروشان به ریاست‌جمهوری فرستاده شد و یک کمیته، کار روی آن را آغاز کرد. بخش اول کار آنان موقعیت‌یابی برای ایجاد بازارهای سرپوشیده بود که تاکنون جریان دارد. مطابق گزارش کمیته، تمام موقعیت‌ها شناسایی شده که شامل ایجاد بازارهای سرپوشیده و بازسازی سرای‌ها برای ایجاد بازار است. در مرحله‌ی سوم تمامی دست‌فروشان ثبت و راجستر و برای آنان جواز فعالیت صادر می‌شود.
به گفته‌ی سلطانی، نزدیک به ۹۰ هزار دست‌فروش در کابل وجود دارد، طبیعی است که این طرح در جریان دو یا سه ماه به صورت کامل تطیبق نمی‌شود، اما این وعده خیالی نبود و کار روی آن جریان دارد.
طرح بازگشایی جاده‌های مسدودشده ناکام شد
رییس‌جمهور غنی در ۲۹ جوزای ۱۳۹۶ در دیدار با اعضای نهادهای جامعه‌ی مدنی تعهد سپرد که تمام سرکها و راه‌های مسدود شدهی کابل را باز می‌کند. شهرداری کابل در دوم سرطان همان سال بازگشایی جاده‌های مسدود شده از سوی زورمندان و ادارات دولتی را آغاز کرد. آقای حبیب‌زی وعده داد که تمام جاده‌ها و کوچه‌های مسدود شدهی کابل دوباره باز خواهد شد و با تمام کسانی که این جاده‌ها را بند کردهاند برخود یکسان خواهد شد.
این روند در روزهای نخست شتاب داشت و برخی از جاده‌ها باز شد، اما اندک اندک این روند به کندی گرایید و در مواردی شهرداری نتوانست، موانعی را که از سوی زورمندان گذاشته شده بود، بردارد و به وعدهی خود عمل کند. این روند در ۲۰ سرطان سال ۱۳۹۶ کاملاً متوقف شد.
سخن‌گوی شهرداری می‌گوید که ۱۸۰ نقطه‌ی مسدود شده از سوی شهرداری و کمیته‌ی توظیف شده، در شهر کابل شناسایی شده بود که موانع از بیش از ۱۰۰ محل برداشته شد.
به گفته‌ی او، در اوایل سال ۱۳۹۷ به دلیل مصروفیت بیش از حد شهرداری و مطابق هدایت رییس‌جمهور این مسوولیت به وزارت داخله منتقل شد. اما وزارت داخله در دوم ثور ۱۳۹۷ از این قضیه ابراز بی‌خبری کرد و نصرت رحیمی، معاون سخن‌گوی وزارت داخله به اطلاعات روز گفته بود که هیچ قراردادی مبنی بر انتقال مسوولیت برداشتن موانع از شهرداری به وزارت داخله بین این دو نهاد عقد نشده است.
شماری از جاده‌های کابل از سوی نمایندگان مجلس، کارمندان بلندرتبه‌ی دولتی، زورمندان و ادارات دولتی به دلیل تهدیدات امنیتی مسدود شده است و این مسأله شهروندان را با مشکل مواجه کرده است.
دست‌آوردهای عبدالله حبیب‌زی در شهرداری کابل
با آنکه شماری از وعده‌های درشت عبدالله حبیب‌زی در شهرداری کابل به دلایل پیدا و پنهان عملی نشد، اما او در این پست در راستای نوسازی و سیستم‌سازی در اداره شهرداری، مبارزه با فساد، کانکریت جاده‌های کابل، انتقال مدیریت ترافیک از وزارت داخله به شهرداری، افزایش عواید و جمع‌آوری پول از بدهکاران شهرداری، بازسازی پارک‌های شهر کابل و ایجاد اشتغال دست‌آوردهای قابل توجه داشته است.
نوسازی اداره شهرداری کابل
شهرداری کابل در سال‌های گذاشته همانند بسیاری از اداره‌های افغانستان کهنه و پیر بود. استخدام کادرهای جوان و متخصص یکی از کارهای جدی حبیب‌زی در این اداره است. جلیل سلطانی می‌گوید که پیش از آمدن حبیب‌زی، شهرداری کابل یک اداره فروپاشیده با سیستم‌های کهنه، پیچیده و ناکارآمد بود، اما حبیب‌زی کار جدی را در این عرصه آغاز کرد، پروسه‌های اداری را اصلاح و کوتاه کرد.
به گفته‌ی او، در حال حاضر ۸ پروسه از جمله صدور مجوز ساختمانی، صدور جواز اصناف، صدور قباله شرعی برای جایدادها و صدور جواز سیر و جواز رانندگی الکترونیکی و کوتاه شده است. به عنوان نمونه، صدور مجوز ساختمانی پیچیده و مغلق بود که متقاضی باید ۲۰۰ قدم اداری را پشت سر می‌گذاشت و این کار تا دو سال را دربر می‌گرفت. افزون بر این، ادارات مختلف در این روند دخیل بود. در حال حاضر اخذ جواز ساختمانی حد اکثر تا سه ماه زمان نیاز دارد.
شهرداری کابل یک مرکز واحد صدور جواز سیر و رانندگی را ساخته که آماده‌ی افتتاح است. در این مرکز تمام بخش‌های مرتبط به صدور جواز سیر و رانندگی به شمول غرفه بانک زیر یک سقف جمع می‌شود.
سخن‌گوی شهرداری کابل، کارکرد عبدالله حبیب‌زی در زمینه‌ی جوان‌سازی و جذب کادرهای جوان و متخصص را «تاریخی» توصیف می‌کند و می‌گوید که در گذشته اکثر کارمندان شهرداری با تکنالوژی جدید و حتا کامپیوتر آشنایی نداشتند.
مبارزه با فساد
سخن‌گوی شهرداری کابل می‌گوید که مبارزه با فساد از دستاوردهای دیگر عبدالله حبیب‌زی است و او در آغاز کار برای تمامی کارمندان شهرداری یک پیام واضح داد که فساد قابل قبول و قابل تحمل نیست. به گفته‌ی سلطانی در دوره‌ی او، بیش از ۲۰۰ کارمند شهرداری متهم به فساد به نهادهای عدلی و قضایی معرفی شدند.
سلطانی می‌افزاید که ارزیابی مؤسسه (IWPR) در اخیر سال ۱۳۹۶ نشان می‌دهد که گراف فساد در شهرداری کابل بیش از ۹۰ درصد کاهش یافته است. با این حال عبدالله حبیب‌زی خود در مواردی متهم به فساد شده است. در ۲۰ سرطان سال ۱۳۹۷ کمیسیون تفتیش مرکزی مجلس نمایندگان حبیب‌زی را به اتهام فساد مالی به دادستانی کل معرفی کرد.
آسفالت جاده‌های شهر کابل
با آمدن عبدالله حبیب‌زی تحرکی در آسفالت و کانکریت‌ریزی جاده‌های اصلی و فرعی شهر کابل به‌وجود آمد. در گوشه‌گوشه شهر و در پس‌کوچه‌های کابل کار کانکریت جاده‌ها آغاز شد که باتوجه به کارکرد شهرداران پیشین کابل، بی‌سابقه بود.
سخن‌گوی شهرداری می‌گوید که در سال ۱۳۹۵ تمام جاده‌های شهر کابل برای اولین بار سروی شد که نشان می‌داد شهر کابل ۳۲۰۰ کیلومتر جاده معادل جاده هفت متره دارد که ۵۲ درصد جاده‌ها آماده و معیاری است. از ۴۸ درصد دیگر، ۲۲ درصد نیازمند ترمیم مجدد و ۲۶ درصد دیگر خامه بود.
به گفته‌ی سلطانی، پس از آن در همان سال یک پلان سه ساله تهیه شد که باید تا اخیر سال ۱۳۹۸ تمام ۴۸ درصد سرک‌های باقی‌مانده کابل آسفالت و معیاری ساخته شود.
او می‌افزاید که تاکنون بیش از ۳۰۰ کیلومتر جاده در کابل آسفالت یا کانکریت و به بهره‌برداری رسیده و جاده‌های دیگر چون؛ پروان سوم، سرای شمالی، لیسه مریم، چهارراهی تنظیف و چهارراهی سرسبزی قرار است تا یک الی دو ماه دیگر به بهره‌برداری برسد.
انتقال مدیریت ترافیک از وزارت داخله به شهرداری
انتقال مسوولیت مدیریت ترافیک کابل از وزارت امور داخله به شهرداری کابل یکی از دست‌آوردهای دیگر آقای حبیب‌زی است که در سال ۱۳۹۵ آن را پیشنهاد کرد و پس از ایجاد کمیته انتقال، در ماه عقرب سال ۱۳۹۶ رسماً شهرداری مسوولیت آن را به عهده گرفت.
هرچند در وضعیت ترافیک کابل تغییراتی دیده نمی‌شود و بی‌نظمی کامل در شهر جریان دارد، اما این که شهرداری از عهده‌ی این مسوولیت برمی‌آید یا خیر در حال حاضر یک پرسش بی‌پاسخ است.
سخن‌گوی شهرداری می‌گوید که پس از انتقال مدیریت ترافیک شهرداری کابل، این اداره فوراً یک پلان یک ساله را طرح کرد که براساس آن، خردید ۲۵۰ سیگنال ترافیکی و نصب آن در ۶۰ چهارراهی، ساخت ۱۰ پل هوایی پیاده‌رو، ایجاد مرکز معانیه تخنیکی وسایط روی دست است.
افزایش عواید شهرداری
جلیل سلطانی می‌گوید که پیش از مقرری آقای حبیب‌زی، هشت درصد باشندگان شهر کابل محصول خدمات شهری (پول صفایی) را تحویل می‌دادند که تاختم سال ۱۳۹۶ این رقم به ۳۲ درصد بالارفت و در عواید شهرداری ۷۰۰ میلیون افغانی افزایش آمد. هدف تعیین شده که این رقم به بیش از ۶۰ الی ۷۰ درصد برسد.
همچنان ۵۸ اداره دولتی و ده‌ها شرکت خصوصی ۴.۵ میلیار افغانی از شهرداری کابل بدهکار بود. شهرداری در ۲۶ سرطان سال۱۳۹۵ به افراد و شرکت‌ها یک هفته مهلت داد تا بدهی‌های‌شان را صاف کنند، در غیر آن حساب‌های بانکی و معاملات تجارتی‌شان منجمد و به ارگان‌های عدلی و قضایی معرفی می‌شوند.
آقای سلطانی می‌گوید که بعد از این ضرب‌العجل، اکثریت بدهکاران به شهرداری مراجعه کردند و اکثر آنان با شهرداری به توافق رسیدند که بدهی‌های‌شان را به صورت قست‌وار پرداخت می‌کنند که بخشی از این پول‌ها اخذ شده است.