اگر افغانستان و ایالات متحدهی امریکا در مورد حضور نیروهای امریکایی در افغانستان بعد از سال 2014 به توافق نرسند، خطر بزرگی در راه خواهد بود. هردو طرف میخواهند در مورد توافقنامهی دوجانبهی امنیتی مذاکره کنند. آقای اوباما که امیدهایش به آقای کرزی به ناامیدی تبدیل شده است، سال آینده را سال پایان ماموریت امریکا در افغانستان اعلام کرده است و گفته است که دولت افغانستان باید تا ماه اکتوبر در مورد توافقنامهی امنیتی تصمیم بگیرد، در غیر این صورت با یک اقدام یکطرفه از سوی واشنگتن مواجه خواهد شد.
نشستهای اخیر بیانگر آن است که آقای اوباما خواهان خروج مکمل نیروهای امریکایی از افغانستان است، البته سایر کشورها نیز تصمیم مشابهی دارند.
از گفتوگوهای اخیرم با مقامهای افغانستانی و امریکایی به این نتیجه رسیدهام که توافقنامهی امنیتی تا ماه اکتوبر امضا نخواهد شد. سو ظن و بدگمانی در سطوح رهبری، درک متفاوت از تهدیدهای موجود، ضربالاجل آقای اوباما برای ختم جنگ که از نظر سیاسی همه موانع مهمی اند.
خط مشی امریکا درمورد پاکستان، منبع دیگر این کششها است. آقای کرزی از بیمیلی واشنگتن د ر مورد حمله بر پناهگاههای شورشیان در پاکستان و پاسخ به حملاتی که در نقاط مرزی افغانستان از سوی پاکستان صورت میگیرد، ناامید شده است. از دید آقای کرزی، گشایش دفتر طالبان در ماه گذشته، توطئهای برای تجزیهی افغانستان بود. آقای کرزی از این موضوع نه تنها برای متحد ساختن افغانستانیهای ضدطالبان علیه پاکستان استفاده میکند، بلکه علیه ایالات متحدهی امریکا نیز استفاده میکند.
مسئلهی پاکستان مربوط به یک اختلاف اساسیتر در ایالات متحدهی امریکا و درک افغانستانیها از تهدیدهای موجود است. نگرانی اولی و مهم دولت آقای اوباما شکست القاعده است. البته القاعده تنها تهدیدی برای افغانستان نیست، بلکه گروههای بزرگ دیگری از قبیل طالبان، نیروهای مرتبط به القاعده (جنبش اسلامی ازبکستان) و… که در پاکستان حضور دارند، نیز تهدیدهای مهمی برای افغانستان دانسته میشوند. در نتیجه افغانستان و ایالات متحده درمورد وسعت این معضل با هم اختلاف نظر دارند.
مقامهای افغانستان میگویند، بعید به نظر میرسد که در کوتاهمدت گفتوگوهای صلح به نتیجهای دست یابد. آنها عملیات نظامی بر پناهگاههای شورشیان در طول مرزهای افغانستان با پاکستان را یگانه راه واقعی حل این مشکل میدانند. این در حالی است که ایالات متحده از حملهی نظامی بر پناهگاههای شورشیان در خاک پاکستان خودداری میکند.
بیمیلی اوباما درمورد به تعویق انداختن پایان درگیری مستقیم ایالات متحدهی امریکا در افغانستان، مذاکرات را پیچیده میسازد. کرزی درک کرده است که ناسازگاریها، موقف مقامهای ارشد مبنی بر خروج کامل نیروهای امریکایی از افغانستان را تقویت کرده است. این مقامها میگویند که آقای اوباما نباید به یکی دیگر از تعهدات خود پشت پا بزند (خروج کامل نیروهای امریکایی از افغانستان).
آقای اوباما نیز به ضربالاجل تعیین شده تأکید دارد؛ چون تا وقتی که مذاکرات ایالات متحدهی امریکا با دولت افغانستان درمورد توافقنامهی امنیتی به نتیجهای دست نیافته است، ناتو هم مذاکراتش را با دولت افغانستان آغاز نخواهد کرد.
نویسنده: ز لمیخلیلزاد