تاریخ: 10 سرطان 1397/ مطابق 1 July 2018
موضوع : اعتراض به انتقال آرشیف ملی فلم افغانستان به ارگ ریاست‌جمهوری
مخاطبان داخلی و بین‌المللی نامه:
شخص رییس‌جمهور افغانستان
شخص رییس اجرایی حکومت افغانستان
وزارت اطلاعات و فرهنگ افغانستان
پارلمان ملی افغانستان
سازمان میراث فرهنگی یونسکو
اتحادیه‌ی جهانی فلمسازان بدون مرز
بنیاد جهانی فلم امریکا Martin Scorsesse
آرشیف ملی فلم بریتانیا BFI
پارلمان بریتانیا
وزارت فرهنگ بریتانیا
احزاب سیاسی منتقد در بریتانیا
مرکز ملی فلم فرانسه CNC
سينما تك فرانسه Cinémathèque
مركز ملى فلم سويدن SFI
آرشيف ملى سينما تك آلمان Deutsche kinemathek
كميسيون فرهنگى اتحاديه‌ی اروپا
وزارت فرهنگ کشور‌های اتحادیه‌ی اروپا
وزارت خارجه‌ی کشور‌های اتحادیه‌ی اروپا
انستیتوت‌های ملی فلم در اروپا، امریکا و استرالیا
وزارت خارجه‌ی امریکا
آرشیف فلم کانگرس امریکا
کمیته‌ی حفاظت از میراث معنوی و غیر ملموس یونسکو
بنياد بين‌المللى فلم آسيا
فستیوال‌های معتبر بین‌المللی فلم در دنیا
نشریات معتبر سینمایی
اتحادیه‌های ژورنالیستان افغانستان
رسانه‌های تصویری، شنیداری و چاپی افغانستان
رسانه‌های خارجی مرتبط با افغانستان
متن نامه
حکومت افغانستان بر اساس فرمان رییس‌جمهور محمد‌اشرف غنی، آرشیف ملی مؤسسهی «افغان‌فلم» را که تاریخ مصور مردم افغانستان است به ارگ ریاست‌جمهوری انتقال می‌دهد. دولت افغانستان با فروش مکان فعلی افغان‌فلم به وزارت خارجه‌ی بریتانیا، برای ساخت سفارت جدید این کشور در کابل، تصمیم به تخریب این مکان ملیِ هنری و سینمایی دارد.
این تصمیم دولت، بدون مشورت، هم‌فکری و نظر‌خواهی از فلمسازان و جامعه‌ی فرهنگی ـ هنری افغانستان گرفته شده و هیچ جایگزینی برای احیا و ساخت مؤسسهی افغان‌فلم به عنوان تنها مرکز ملی فلم‌سازی افغانستان در نظر گرفته نشده است. ماهیت انتقال آرشیف ملی فلم به مکان غیر قابل دسترس و سیاسی، می‌تواند خلاف کنوانسیون میراث فرهنگی معنوی یونسکو محسوب شود.
افغانستان از امضا‌کنند‌گان “Convention for the Safeguarding of the Intangible Cultural Heritage” کنوانسیون حفاظت از آثار فرهنگی معنوی یا غیر‌ملموس در یونسکو است. در ماده‌ی دوم، بند «ب» این کنوانسیون بین‌المللی، از هنر‌های نمایشی به عنوان میراث فرهنگی و معنوی نام برده شده است.
همچنین در برنامه‌ی حافظه‌ی جهانی یونسکو “Memory of the World” از حامل‌های سمعی و بصری، چون فلم‌ها، کست‌ها، دیسک‌ها و عکس‌ها به عنوان میراث فرهنگی یک کشور یاد شده و بر حفاظت و قابل دسترس بودن آن‌ها برای همه تأکید گردیده است.
انتقال آرشیف ملی فلم افغانستان به ارگ ریاست جمهوری، قابل دسترس بودن آن را در آینده برای فلمسازان، پژوهش‌گران، مجامع تحقیقاتی ـ فرهنگی و رسانه‌های آزاد افغانستان از بین می‌برد. چرا که دسترسی به منابع موجود در ارگ ریاست جمهوری افغانستان برای همه‌ی مردم و رسانه‌ها فراهم نیست. انتقال آرشیف ملی فلم به عنوان یک میراث فرهنگی به یک مکان سیاسی، به معنی کنترل داشتن دستگاه سیاسی قدرت بر فرهنگ و منابع تاریخی یک ملت محسوب می‌شود.
آرشیف مصور افغان‌فلم یکی از منابع مهم فرهنگی ـ هنری و ملی ـ تاریخی مردم افغانستان است. در این آرشیف نود ساله، آثار مستند از دوران جنگ جهانی، جنگ سوم انگلیس و افغانستان در سال 1919 میلادی، دوره‌ی شاه امان‌الله، فلم‌های مستند از دوره‌های بعدی تا پایان حکومت‌های چپی مارکسیستی، فلم‌های مستند از آثار باستانی افغانستان، رویداد‌های مهم اجتماعی و سیاسی و تعداد زیادی فلم‌های سینمایی افغانستان نگه‌داری می‌شود. ما تأکید می‌کنیم که به دلیل تغیر دولت‌ها، هیچ تضمین حقوقی و حفاظتی برای آرشیف فلم در یک مکان محصور به دستگاه قدرت سیاسی وجود ندارد.
آرشیف افغان‌فلم در هیچ دوره‌ی تاریخی به ارگ ریاست جمهوری افغانستان منتقل نشد، حتا در دوران طالبان این آرشیف با درایت و از خود‌گذشتگی کارمندان افغان‌فلم، برای نسل‌های بعد حفظ شد.
بر اساس گزارش‌های منتشر شده، مریم غنی دختر رییس جمهور از آرشیف افغان فلم برای پروژه فلم مستند استفاده نموده که اطلاعات آن در وب سایت او و انترنت وجود دارد. با وجود آنکه ایشان تقاضای رسمی داشته اما انتقال آرشیف به ارگ ریاست‌جمهوری افغانستان، دسترسی و استفاده خصوصی از این آرشیف ملی را برای نزدیکان دستگاه قدرت بیشتر فراهم می‌کند.
دولت افغانستان باید بداند که بخشی از فلم‌های موجود در آرشیف افغان‌فلم متعلق به بخش‌های خصوصی فلم‌سازی در دوره‌های گذشته است و تعدادی از صاحبان فکری آن آثار هنوز زنده هستند. در ماده‌ی سوم، بند «ب» از کنوانسیون آثار فرهنگی معنوی یونسکو، بر احترام به حقوق فکری صاحبان آثار تأکید شده است. بنابر‌این حکومت افغانستان باید بر حقوق کاپی‌رایت، حقوق صنفی فلمسازان و مؤلفان آثار و خواست جامعه‌ی فرهنگی در مورد یک مرکز ملی فلم و سینما احترام بگذارد.
تصمیم حکومت افغانستان در انتقال آرشیف فلم به ارگ، عدم شفافیت از سوی دولت و عدم بررسی حقوقی موضوع، ابهامات زیادی را در خصوص این اقدام به وجود آورده است که باید هر چه زودتر توسط شخص رییس‌جمهور، به عنوان صادر‌کننده‌ی این فرمان، برای مردم، رسانه‌ها و جامعه‌ی فرهنگی و هنری افغانستان به‌طور شفاف پاسخ داده شود.
سخنی با دولت بریتانیا
ما فلمسازان، نویسندگان و هنرمندان افغانستان تأکید داریم که دولت‌های خارجی نباید بنا بر نیاز‌های سیاسی، باعث فشار بر حکومت‌ها و از دست رفتن مکان‌ها و مراکز ملی ـ فرهنگی و هنری سایر ملت‌ها شوند.
دولت بریتانیا ، باید به آثار ملی و فرهنگی یک کشور احترام بگذارد و از اهرم فشار برای مقاصد سیاسی استفاده نکند. ویرانی افغان فلم بدون تعهدات لازم برای مکان جایگزینِ فرهنگی و احیای صنعت فلم در بخش ملی افغانستان، خاطرات و تاثیرات نامطلوب و دوامدار را در ذهن جامعه ی فرهنگی هنری و مردم افغانستان بجا خواهد گذاشت. بریتانیا می‌داند که گروه های تندرو نیز در افغانستان در صدد از بین بردن هنر، موسیقی، فیلم و سینما درین کشور هستند و مردم افغانستان به هیچ وجه آن را تحمل نخواهند کرد.
سخن آخر با دولت افغانستان
دولت افغانستان باید با شفافیت برای جامعه روشن بسازد که زمین افغان‌فلم را با کدام شرایط و چه مبلغی برای ساخت سفارت بریتانیا در کابل به فروش رسانده است و پول فروش این مرکز هنری فلم‌سازی را در کجا هزینه می‌کند؟
با توجه به این‌که دولت افغانستان از سال 2001 میلادی تاکنون و با وجود همکاری اقتصادی بین‌المللی، استراتژی ملی برای فرهنگ و هنر فلم و سینما نداشته و این تصمیم حکومت نیز منجر به تخریب یک مکان ملی هنری می‌گردد، نویسندگان این نامه بر این خواسته‌ها تأکید و آن را جزو نیاز‌های مشروع فرهنگی و هنری خود و جامعه‌ی افغانستان می‌دانند.
خواسته‌ها و راه حل
- 1. در صورتی که دولت هیچ راه حل دیگری برای زمین افغان‌فلم ندارد یا قرار‌داد فروش آن قبل از قانون پنجاه‌سالگی مکان‌های قدیمی و تاریخی امضا شده است، تقاضا و تأکید ما این است که پیش از تحویل زمین افغان‌فلم برای ساخت سفارت بریتانیا، حکومت افغانستان مکانی را برای ساخت یک مرکز ملی فلم‌سازی افغانستان با نام «افغان‌فلم» تعیین و پلان معماری آن را اجرایی بسازد.
- 2. امضا‌کنند‌گان نامه از دولت بریتانیا می‌خواهند به دلیل قوانین مبادلات زمین‌های مهم و همچنین اهمیت ملی و فرهنگی افغان‌فلم برای جامعه‌ی هنری و مردم افغانستان، تعهد بسپارد تا در هماهنگی با حکومت افغانستان، در ساخت مرکز ملی فلم‌سازی در افغانستان سهم جدی، شفاف و عملی بگیرد. جامعه‌ی فرهنگی هنری و مردم افغانستان، عمل‌کرد شما را درین عرصه نظاره خواهند کرد که چقدر به ساختارهای بنبادی آموزش و فرهنگ و حمایت از آن اهمیت می‌دهید.
- 3. انتقال آرشیف مصور افغان‌فلم به ارگ ریاست جمهوری ، دسترسی آزاد مردم، رسانه‌ها، پژوهش‌گران و صاحبان فکری آثار به آن را سلب می‌سازد و خلاف کنوانسیون میراث فرهنگی معنوی یونسکو و قانون حق دسترسی آزاد به اطلاعات و منابع تاریخی است. دوباره تکرار می کنیم که انتقال این آرشیف بزرگ مصور تاریخی به ارگ، به معنی کنترل و تسلط دستگاه قدرت بر منابع تاریخ و فرهنگ مردم خواهد بود. از حکومت افغانستان تقاضا می‌شود تا ساخت ساختمان جدید افغان‌فلم، تمام آرشیف فلم آن به‌طور موقت به دفتر یونسکو در کابل انتقال یاید. ما از سازمان فرهنگی یونسکو نیز می‌خواهیم تا به این درخواست فلمسازان و صاحبان فکری آثار رسیدگی کند.
- 4. معتقد هستیم که دولت قبلی و فعلی افغانستان بر مبنای بخشی از اساسنامه‌ی تصویب‌شده‌‌‌ی افغان‌فلم در سال 1346 خورشیدی که گسترش افغان‌فلم را جزو برنامه‌ی خود داشته، عمل نکرده‌ا‌ند و این مؤسسه را به حال خود رها نموده‌اند. این اساسنامه‌ی تصویب‌شده با تغیراتی جزئی هنوز هم در افغانستان نافذ بوده اما عملی نشده است.
در دنیای معاصر هنر سینما، نظر به صنعت دیجیتالی شدن فلم‌سازی حرفه‌ای، هزینه‌های فنی ایجاد یک مرکز خوب تولید فلم، نسبت به دوران سینمای آنالوگ بسیار پایین آمده است. بر این اساس احیای افغان‌فلم، داشتن استدیو و شهرک سینمایی در چارچوب افغان‌فلم از ضرورت‌های سینمای افغانستان است.
- 5. دولت می‌تواند با احیا و نوسازی افغان‌فلم، این مؤسسه را تبدیل به یک مؤسسهی درآمد‌زا و نیمه‌انتفاعی بسازد. افغان‌فلم می‌تواند با اجاره دادن تجهیزات تولید فلم، استدیو و شهرک سینمایی خود برای پروژه‌های تولیدی تلویزیون‌ها و فلم‌های بخش خصوصی، به انکشاف بیشتر و خود‌کفایی برسد.
- 6. افغان‌فلم جدید باید بخشی را به نام موزیم فلم و سینما داشته باشد. آرشیف نود ساله‌ی فعلی آن باید در این بخش حفاظت و نگه‌داری شود. با پروژه دیجیتالی شدن همه آثار آرشیف فلم ، باید تمام آثار آنالوگ و دیجیتالی آن در آرشیف جهانی فلم از سوی افغانستان ثبت شود. آرشیف فلم و موزیم افغان‌فلم می‌تواند به آموزش فلم‌سازی در افغانستان کمک کند. آرشیف فلم و موزیم سینما می‌تواند به پژوهش‌های فرهنگی هنری داخلی و بین‌المللی نیز کمک کند. این آرشیف می‌تواند از طریق نمایش‌های بین‌المللی و حق کاپی‌رایت در بخش‌های داخلی و جهانی، برای افغان‌فلم و مردم افغانستان در‌آمد اقتصادی ایجاد کند.
- 7. فلمسازان افغانستان در داخل و خارج از کشور که این نامه را نوشته و امضا کرده‌اند، آماده‌اند تا در این امر مهم فرهنگی هنری از طریق نیروی انسانی مستقل، متخصص و با مشورت و هم‌فکری برای احیای مرکز ملی فلم‌سازی توسط دولت همکاری کنند.
درخواست تمام فلمسازان، نویسندگان و هنرمندان افغانستان این است که دولت افغانستان، به‌طور شفاف، باید به احیای مجدد افغان‌فلم به عنوان تنها مرکز ملی فلم‌سازی کشور متعهد شود.
بی‌توجهی به فرهنگ و هنر یک ملت و مملکت ضایعه‌ای است که تا سال‌ها جبران نخواهد شد و حکومت افغانستان مسؤول آن خواهد بود. هدف ما حمایت از رشد فرهنگ و هنر در جغرافیای بزرگی به نام افغانستان است.
امضا‌کنند‌گان:
رهنورد زریاب / نویسنده
عتیق رحیمی / نویسنده و فلم‌ساز
محمدآصف سلطان زاده / نویسنده
صدیق برمک / فلم‌ساز و تهیه‌کننده
حمیرا قادری / نویسنده
حضرت وهریز / نویسنده و مترجم
اسد بدیع / موزیسین، آواز خوان و شاعر
رویا سادات / فلم‌ساز
دیانا ثاقب / فلم‌ساز
محسن حسینی / فلم‌ساز
صحرا موسوی مانی / فلم‌ساز
خسرو مانی / نویسنده
همایون مروت / فلم‌ساز
همایون کریمپور / فلم‌ساز
داوود هلمندی / فلم‌ساز
حسین دانش / فلم‌ساز و منتقد سینما
ممنون مقصودی / هنرپیشه سینما
وسیمه بادغیسی / نویسنده
محمدحسین محمدی / نویسنده
خالد نویسا / نویسنده
عزیزالله نهفته / نویسنده
عارف فرمان / نویسنده
خالده خرسند / نویسنده
عزیز حکیمی / نویسنده و مدیر مجله نبشت
پرویز کاوه / شاعر و مدیر مسوول روزنامه هشت صبح
صدیق‌الله توحیدی / رییس نهاد نی، دفاع از خبرنگاران افغانستان
زلمی کاوه / نویسنده و مترجم
صاعقه ولی / مترجم
حسینه بورگان / نقاش
رحیم غفوری / نقاش و از مسوولان کلوب قلم افغانستان
فرید رستگار / موزیسین و آواز خوان
مسعود حسن زاده / موزیسین فلم و فلم‌نامه‌نویس
الکا سادات / فلم‌ساز مستند
عزیز دلدار / فلم‌ساز و استاد دیپارتمنت سینما
نیما لطیفی / فلم‌ساز
سهیلا محبی / فلم‌ساز
رازی محبی / فلم‌ساز
بصیر سیرت / عکاس و فلم‌ساز
زینت نور / شاعر
صنم عنبرین / شاعر
نرگس قندچی / پژوهش‌گر دانشگاه آرهوس
پیمان آریانفر/ بازیگر و فلم‌ساز
وژمه بهار آریانفر/ بازیگر سینما
مارینا گلبهاری / بازیگر سینما
حسن فاضلی / فلم‌ساز
شکیب مصدق / موزیسین و خواننده
همایون پاییز / فلم‌ساز
قادر طاهری / فلم‌بردار آثار مستند تاریخی و سینمایی افغان فلم
حمید ضرابی / نویسنده
سمیع عطایی / فلم‌ساز
حامد رحیمی / فلم‌ساز
فرنگیس سوگند / شاعر
رضا محمدی / شاعر
ضیا قاسمی / شاعر
حامد علمی / تهیه‌کننده
یاسین نگاه / شاعر
یونس بخشی / مترجم و منتقد
منیره هاشمی / نمایشنامه‌نویس و بازیگر تیاتر
محمد رنجبر/ فلم‌ساز
ناصر رهیاب / نویسنده
ذبیح‌الله فهیم میاخیل / فلم‌ساز
حسیبا ابراهیمی / هنرپیشه سینما
حامد علیزاده / فلم‌ساز
غفار فیض یار / فلم‌ساز
ادریس صالحی / فلم‌بردار و تهیه‌کننده
رحمان عالمی / فلم‌ساز
فرهاد رضایی / فلم‌ساز
فرشته بیگم / شاعر و فعال اجتماعی
سید علی موسوی آزاد / فلم‌ساز
لینا علم / هنرپیشه سینما و تیاتر
غفار آزاد / فلم‌ساز
مرتضی شاهد / فلم‌ساز
مسعود اطرافی / روزنامه‌نگار و طنز نویس
ضیا آتش افضلی / روزنامه نگار
فهیم هاشمی / مستندساز
آرزو آریاپور / فلم‌ساز
امان پویامک / نویسنده
عقیله رضایی / فلم‌ساز و هنرپیشه سینما
قربان میرزایی / فلم‌ساز
سید جلال روحانی / فلم‌ساز
رامین مظهر / شاعر و خبرنگار
محمد سرور رجایی / شاعر و روزنامه‌نگار
شکور نظری / شاعر و مدیر خانه ادبیات افغانستان
اسد اختری / فلم‌بردار سینما
زبیر پاداش / بازیگر تاتر و سینما
جاوید تاشه / خبرنگار
سید قاسم حسینی / فلم‌ساز
آذریون متین / عکاس
مجیب مهرداد / شاعر و استاد دانشگاه
میترا عاصی / شاعر
جمال الدین آرام / فلم‌ساز و مترجم
صنم سادات / طراح صحنه و لباس
واسع محسن / روزنامه‌نگار
سید حسین موسوی / فلم‌ساز
فریبا حیدری / فلم‌ساز
فرید اروند / شاعر
ابراهیم عارفی / رییس سابق افغان فلم
ناصر هاشمی / کارمند افغان فلم
داود عارفی / کارمند سابق افغان فلم
عبدالقدوس خاموش / تدوین‌گر فلم
امید احمد ادراک / بازیگر سینما
محمد جان آریا / منتقد سینما
محمد آغا ذکی / عکاس
زینب انتظار / فلم‌ساز
بتول محمدی / نویسنده
صبور بیات / نویسنده
زیوری ویژه / شاعر
محمدحسین فیاض / شاعر
عارف جعفری / آهنگ‌ساز
حبیب صادقی / نویسنده
خالد درودگر / صدابردار سینما
علی لایقی / عکاس
محمد صادق سرمست زاده / فلم نامه‌نویس
سید ضیا نوری / روزنامه‌نگار
احمد فنا / نگارگر
کاظم فرنود / کارمند افغان فلم
نصیر خالد / کارمند سابق افغان فلم
سید ابوالفضل عبداللهی
نازنین شفایی
هاجر حسینی
رضا صاحب داد
پاکیزه گوهر حبیب
احمد کمال ناطقی
طارق قاسمی
ایاز بیگ
فروغ اشکان
فواد صمدی
الوک امیری
قاسم کریمی کاکر
فیروز کوهستانی
آشوکا کریمی
خالد رجبی
دهیوو هاشمی
ربابه احمدی