اعلام نامزدی احتمالی در فضای مجازی به معنای کارزار انتخاباتی پیش از وقت نیست

بهره‌‌بردن از فضای مجازی وارد عرصه‌های مختلف زندگی شده است. در این میان حوزه‌ی انتخابات هم از این پدیده بی‌بهره نمانده است. با گذشت هر روز و نزدیک‌شدن انتخابات مجلس نمایندگان و شوراهای ولسوالی‌ها، بگو-مگوهای انتخاباتی در شبکه‌های اجتماعی هم شدت گرفته است. شماری از شهروندان به‌ویژه جوانان دانش‌آموخته که در شبکه‌های اجتماعی حضور پررنگ‌تری دارند، از حالا برای انتخابات 5 ماه بعد آمادگی می‌گیرند و از احتمال نامزد بودن‌شان خبر می‌دهند. این موضوع، شماری از نهادهای ناظر انتخاباتی را نگران کرده است. آن‌ها تأکید می‌کنند که «اعلام نامزدی احتمالی در شبکه‌های اجتماعی» نوعی از کارزار انتخاباتی پیش از دوره‌ی مجاز تبلیغاتی است که قانون انتخابات را نقض می‌کند.
یوسف رشید، رییس اجرایی بنیاد انتخابات آزاد و عادلانه‌ی افغانستان (فیفا) می‌گوید که «اعلام نامزدی احتمالی» در شبکه‌های اجتماعی، کارزار انتخاباتی غیرمجاز است که قانون انتخابات را نقض می‌کند: «ما هفته‌ی گذشته یک کنفرانس داشتم و در همین زمینه ابراز نگرانی کردیم و از کمیسیون‌های انتخاباتی خواستیم که منتظر شکایت و اعتراض نباشند و هرگاه قانون انتخابات نقض می‌شود باید وارد اقدام شوند.»
در سوی دیگر معاذالله دولتی، عضو و معاون مالی و اداری کمیسیون مستقل انتخابات می‌گوید که موضوع «اعلام نامزدی احتمالی» در فضای مجازی تا زمانی‌که اسم شخص در فهرست نهایی نامزدان انتخابات درج نشده باشد، کارزار انتخاباتی غیرمجاز «کمپین پیش از موعد معین» شمرده نمی‌شود: «کمپین قبل از وقت زمانی گفته می‌شود که اسم شخص در فهرست نامزدان انتخابات ثبت شود. بعد از فهرست نهایی نامزدان انتخابات وقتی کسی کمپینی را راه‌ ‌اندازد آن‌وقت می‌توانیم حکم بکنیم که کمپین قبل از وقت است.»
او استدلال می‌کند که بحث نامزد شدن یانشدن بسیاری از افرادی که حالا در فضای مجازی از نامزدی احتمالی‌شان در انتخابات پیش‌رو خبر می‌دهند، مورد تردید است و از طرفی هم ممکن است شماری از این افراد معیار راه‌یافتن به‌فهرست نهایی نامزدان انتخابات را نداشته باشند.
در ماده‌ی 98، جزء 10 قانون انتخابات آمده که «راه‌اندازی مبارزات انتخاباتی قبل یا بعد از موعد معین» جزء تخلف‌های انتخاباتی است و هر شخصی که مرتکب این تخلف شود، علاوه بر محروم شدن از حقوق مندرج این قانون مکلف به پرداخت 50 تا 100 هزار افغانی است.
طول دوره‌ی مجاز کارزارهای انتخاباتی براساس ماده‌ی 76 قانون انتخابات افغانستان برای نامزدان ریاست‌جمهوری 60 روز، برای نامزدان مجلس نمایندگان و شورای ولایتی 20 روز و برای نامزدان شوراهای ولسوالی‌ها 15 روز در نظر گرفته شده است.
فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی حالا فقط محلی برای سرگرمی نیست و دارد ابزارهای رسمی تبلیغات را پشت‌سر گذاشته و برای کاربران، سازکارهای جدیدی تبلیغاتی را فراهم آورده است. در انتخابات‌های گذشته‌ی افغانستان، این شبکه‌ها حضور تأثیرگذاری بر فرایند انتخابت نداشته اما به‌نظر می‌رسد که در انتخابات مجلس نمایندگان و متعاقب آن انتخابات ریاست‌جمهوری آینده، این شبکه‌ها یکی از رسانه‌های تأثیرگذار بر نتایج انتخابات و کانال برجسته‌یی برای کارزارهای انتخاباتی مبدل شود.