به تاریخ 18 ثور امسال در ناحیه‌ی فرخار در ولایت ختلان تاجیکستان هشتمین پاسگاه مرزی میان تاجیکستان و افغانستان افتتاح شد. این هشتمین پاسگاه مرزی در مرز مشترک تاجیکستان و افغانستان است که پس از خروج مرزبانان روسی از این منطقه در سال 2005 ساخته می‌شود. به گزارش رسانه‌های تاجیکستان، افزایش تعداد پاسگاه‌های مرزی میان تاجیکستان و افغانستان بر اساس برنامه‌ی اداره‌ی مبارزه با قاچاق مواد مخدر و جنایت‌های سازمان‌یافته‌ی سازمان ملل متحد برای سال‌های 2015 تا 2019 است.
نگرانی‌های تاجیکستان را می‌توان در کنفرانسی که روزهای پیش در این کشور برگزار شده بود، به‌روشنی دید. در روزهای 13 و 14 ثور امسال کنفرانس بین‌المللی «مقابله با تروریسم و جلوگیری از افراط‌گرایی خشونت‌آمیز» در شهر دوشنبه، پایتخت تاجیکستان با اشتراک بیش از ۴۰۰ شرکت‌کننده از ۴۸ کشور جهان و ۳۱ سازمان بین‌المللی و منطقه‌یی برگزار شد.
دبیرکل سازمان امنیت و همکاری اروپا در این کنفرانس خطرات ناشی از افراط‌گرایی و تروریسم در کشورهای آسیای میانه را جدی عنوان کرد.
گسترش افراط‌گرایی و تروریسم در تاجیکستان و دیگر کشورهای آسیای میانه از طریق افغانستان، افزایش ناامنی و حضور گسترده‌ی طالبان و تروریستان خارجی در ولایت‌های شمالی افغانستان، پناه بردن پیکارجویان داعش پس از شکست در عراق و سوریه به ولایت‌های هم‌مرز با کشورهای آسیای میانه و افزایش قاچاق مواد مخدر از افغانستان به تاجیکستان و دیگر کشورهای آسیای میانه و تأمین مالی گروه‌های تروریستی از فروش مواد مخدر، از نگرانی‌های جدی تاجیکستان، دیگر کشورهای آسیای میانه و حتا روسیه است.
نگرانی از گسترش ناامنی در ولایت‌های هم‌مرز با تاجیکستان
در چند سال اخیر ولایت‌های شمال افغانستان شاهد ناامنی‌های گسترده بوده است. افرایش ناامنی در این ولایت‌ها، به‌ویژه ولایت‌های هم‌مرز با تاجیکستان مقام‌های تاجیک را نگران کرده و بارها نگرانی‌های‌شان از این ناحیه ابراز کرده‌اند.
امام‌علی رحمان، رییس‌جمهور تاجیکستان سال گذشته در یک سخنرانی خود در پارلمان این کشور گفت پیدا شدن گروه‌های وابسته به «دولت اسلامی» یا داعش در افغانستان و پیوستن شهروندان کشورهای همسو به این گروه و دیگر گروه‌های تروریستی، موجب نگرانی کشورهای آسیای میانه است. آقای رحمان تأکید کرد که تاجیکستان با افغانستان مرز طولانی دارد و به این مسأله نمی‌تواند بی‌تفاوت باشد.
تاجیکستان حدود 1300 کیلومتر از طریق ولایت‌های بدخشان، تخار و کندز مرز مشترک با افغانستان دارد. ولسوالی‌های دشت‌ارچی، قلعه‌ی‌زال و امام‌صاحب در کندز از ولسوالی‌های شدیداً ناامن هم‌مرز با تاجیکستان است که در چند سال اخیر میان طالبان و نیروهای دولتی افغانستان دست‌به‌دست شده است.
از دو ولسوالی درقد و چاه‌آب تخار که با تاجیکستان هم‌مرز است ولسوالی درقد در سال 1394 میان نیروهای دولتی و طالبان دست‌به‌دست شد. هم‌چنان گسترش ناامنی در ولایت بدخشان نیز باعث نگرانی تاجیکستان شده است.
امام‌علی رحمان، هم‌چنان در کنفرانس دوشنبه از افزایش فعالیت گروه‌های تروریستی در شمال افغانستان ابراز نگرانی کرد و گفت که تاجیکستان در این باره بی‌تفاوت بوده نمی‌تواند.
رجب‌علی رحمان‌علی، فرمانده نیروهای مرزبانی تاجیکستان، دو روز پیش از کنفرانس دوشنبه در همایشی گفت که طی پنج سال اخیر گروه طالبان بخش اعظمی از نیروهایش را به ولایات شمالی افغانستان که با تاجیکستان هم‌مرز است، انتقال داده است.
براساس گزارش بی‌بی‌سی، آقای رحمان‌علی افزود: «هم‌اکنون بیش از ۲۹ پایگاه طالبان و مراکز آموزشی تروریستی از مناطق دیگر به ولایات شمال شرقی افغانستان کوچ داده شده‌اند که در فاصله‌ی ۲ تا ۱۲۰ کیلومتر از مرز کشورهای آسیای میانه قرار دارند. در مجموع، در این پایگاه‌ها و اردوگاه‌ها ۶۲۳۵ پیکارجو از گروه‌های بین‌المللی تروریستی آموزش می‌بینند.»
احمدفیصل بیگزاد، والی بدخشان در کنفرانس دوشنبه گفت حضور تروریست‌ها در افغانستان به‌خصوص ولایت بدخشان تهدیدِ برای منطقه است و اگر آن‌ها هم‌چنان مواضع خود را تقویت کنند به‌طور طبیعی به امنیت افغانستان و کشورهای همسایه آسیب خواهند زد.
آقای بیگزاد افزود که در این ولایت کوهستانی حدود ۲۰۰۰ تروریست فعالیت دارند که در میان‌شان اتباع کشورهای آسیای میانه، اویغورهای چین، عرب‌ها و پاکستانی‌ها نیز حضور دارند که مشترکاً مصروف فعالیت‌های تروریستی‌اند.
افزایش قاچاق مواد مخدر و تقویت تدابیر امنیتی در مرز با افغانستان
مرز 1300 کیلومتری افغانستان و تاجیکستان یکی از مهم‌ترین مسیرهای قاچاق مواد مخدر از افغانستان به روسیه و کشورهای غربی به شمار می‌رود. براساس گزارش‌ها در دو سال اخیر قاچاق مواد مخدر از طریق مرز افغانستان و تاجیکستان افزایش یافته است.
سال گذشته پس از درگیری میان قاچاقچیان مواد مخدر با نیروهای امنیتی تاجیکستان که چند پولیس مرزی تاجیک کشته و زخمی شدند، این کشور پنج روز مرز خود با افغانستان را بست. این مرز در سال‌های اخیر چندین بار از سوی تاجیکستان مسدود شده است.
رجب‌علی رحمان‌علی، فرمانده نیروهای مرزبانی تاجیکستان در کنفرانس دوشنبه هم‌چنان گفته بود که قاچاق مواد مخدر از طریق مرز افغانستان طی دو سال اخیر افزایش یافته و گروه‌های تروریستی مسلح قاچاقبران را بدرقه می‌کنند. در نتیجه، موارد قاچاق همواره به درگیری‌ها با مرزبانان می‌انجامد.
روز شنبه، 22 ثور همین سال نیز رییس‌جمهور تاجیکستان در دیدار با جنرال جوزف ووتل، فرمانده ستاد مرکزی ارتش امریکا در تاجیکستان روی تقویت تدابیر امنیتی در مرزهای افغانستان و تاجیکستان گفت‌وگو کرد.
ریاست‌جمهوری تاجیکستان در اعلامیه‌یی از این دیدار گفت که جلوگیری از قاچاق مواد مخدر یکی از اهداف اساسی تقویت تدابیر امنیتی در مرز با افغانستان است.
آقای ووتل گفته: «همکاری در جلوگیری از قاچاق مواد مخدر فوق‌العاده مهم است. چون طالبان مسلح برای ماشین جنگی خود از آن استفاده می‌کنند. چنین همکاری نه‌تنها برای تاجیکستان بلکه برای همه‌ی کشورهای منطقه، ایران، پاکستان و دیگران اهمیت دارد. قاچاق مواد مخدر از این سرحدات صورت می‌گیرد و نفع آن به شورشیان طالب می‌رسد.»
گسترش افراط‌گرایی و جابه‌جایی پیکارجویان داعش در افغانستان
یک تحقیق مرکز مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز نشان می‌دهد که آسیای میانه یکی از مناطق مورد توجه داعش برای شکل‌دهی شبکه‌ی هواداران این گروه به هدف انجام اقدامات تروریستی است.
یک گزارش گروه بین‌المللی بحران نشان می‌دهد که بیشتر از چهار هزار شهروند آسیای میانه در عراق و سوریه به گروه داعش پیوسته بودند. گزارش‌ها حاکی است که اکنون شماری از این پیکارجویان در حال برگشت به کشورهای‌شان‌اند یا به افغانستان پناه برده‌اند که می‌تواند باعث گسترش افراط‌گرایی و تروریسم در کشورهای آسیای میانه شود.
از جمله نگرانی‌های عمده‌ی بین‌المللی این است که پس از شکست داعش در عراق و سوریه بسیاری از پیکارجویان از آن کشورها به افغانستان پناه برده‌اند.
دبیرکل سازمان امنیت و همکاری اروپا در نشست دوشنبه خطرات ناشی از افراط‌گرایی و تروریسم در آسیای میانه را جدی عنوان کرد، زیرا این منطقه خاستگاه بسیاری از پیکارجویان خارجی در افغانستان، عراق و سوریه است. بازگشت آن‌ها به وطن و تأثیر گروه‌های تروریست در دولت‌های همجوار، امنیت منطقه را به خطر می اندازد.
یک تحقیق مرکز مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز نشان می‌دهد که آسیای میانه و قفقاز بعد از اروپا و خاورمیانه جایگاه سوم را در تأمین نیروهای انسانی داعش برعهده داشته است.
مقام‌های دادستانی کل تاجیکستان گفته‌اند که هزار و 100 نفر از شهروندان این کشور در ترکیب گروه داعش در سوریه و عراق حضور یافته‌اند که نزدیک به 300 نفر از آنان در درگیری‌های این دو کشور کشته شده‌اند.
با این‌حال، خطر گسترش افراط‌گرایی و تروریسم از طریق افغانستان به تاجیکستان و دیگر کشورهای آسای میانه به یکی از نگرانی جدی این کشورها تبدیل شده است.