از ولسوالی درزاب ولایت جوزجان بهعنوان مرکز قدرت گروه معروف به داعش در ولایتهای شمالی کشور یاد میشود. روز پنجشنبه قاری حکمتالله، فرمانده عمومی داعش در ولایتهای شمالی افغانستان در روستای سردرهی ولسوالی درزاب در نتیجهی یک حملهی هوایی نیروهای ناتو کشته شد. او را قدرتمندترین فرد داعش در شمال کشور میخواندند.
قولاردوی 209 شاهین قاری حکمتالله را «رهبر» گروه داعش خوانده و سخنگوی وزارت دفاع نیز از او بهعنوان فردی یاد میکند که مسوولیت بسیاری از حملات هراسافگنانه در جوزجان را بهعهده داشته است.
جنرال اشتال، فرمانده نیروهای حمایت قاطع در شمال کشور کشته شدن قاری حکمت را یک «دستاورد بزرگ» خوانده است.
لطفالله عزیزی، والی جوزجان به اطلاعات روز گفت، حکمتالله روز پنجشنبه همراه یکتن از محافظانش که به سمت یکی از قرارگاههای این گروه در حرکت بود هدف یک حملهی هوایی قرار گرفت.
آقای عزیزی نقش او را در انسجام جنگجویان گروه داعش برجسته توصیف میکند و میگوید که کشتهشدن او جنگجویان این گروه را متأثر میکند و روحیهی نیروهای امنیتی کشور را بالا میبرد. اما آقای عزیزی میافزاید که کشته شدن قاری حکمت بهمثابهی پایان فعالیت داعش در جوزجان نیست.
محمد رادمنش، سخنگوی وزارت دفاع ملی در مورد تأثیرات کشتهشدن فرمانده داعش میگوید: «اینها ]جنگجویان داعش[ از تأثیر کشتهشدن قاری حکمتالله، مواضع خود را یکی بعد دیگر در برخی محلات ترک میکنند. در هر موقعیتی تأثیرات خود را دارد. وقتی رهبری یک گروپ از بین میرود، تا وقتی که فردی دیگر جایش را میگیرد، وقت مصرف میشود و از بین رفتن لیدرهای گروهها میتواند تأثیرات زیاد روانی بین افراد خودشان بگذارد.»
رادمنش تأکید دارد که با کشته شدن حکمتالله رهبری گروه داعش در شمال کشور «مختل» شده است.
اما گروه داعش پس از مرگ این فرمانده، مولوی حبیبالرحمان را که باشندهی اصلی ولسوالی شولگر ولایت بلخ است بهعنوان جایگزین او انتخاب کرد.
آقای رادمنش گفت که قاری حکمت را در یکی از روستاهای ولسوالی درزاب دفن کرده بودند، اما براساس گزارشهای تازه، جسد او را از قبر کشیده و دوباره در روستای بیبی مریم دفن کردهاند.
حضور گستردهی داعش در درزاب و قوشتپه
ولسوالیهای استراتژیک درزاب و قوشتپهی جوزجان در چند سال اخیر به مراکز اصلی سوق و اداره و سربازگیری هراسافگنان داعش و سازماندهی فعالیتهای هراسافگنانهی آنها تبدیل شده است.
در اواخر ماه جوزای سال گذشته مقامهای محلی از سقوط ولسوالی درزاب بهدست داعش خبر دادند و گفتند که 98 درصد خاک این ولسوالی بهدست داعش افتاده است.
اما والی جوزجان در گفتوگو با اطلاعات روز، سقوط کامل این ولسوالی را شایعه میخواند و در عین حال میگوید که جنگجویان داعش در درزاب و قوشتپه حضور گستردهیی دارند.
آقای عزیزی شمار جنگجویان داعش در درزاب را در حدود 450 نفر میگوید که بیش از 30 تن آنان شهروندان کشورهای خارجیاند.
محمد رادمنش، شمار جنگجویان داعش را بین 250 الی 500 نفر میگوید. اما به گفتهی وی، استخبارات منطقه در تلاش افزایش این شمار اند.
ولایت جوزجان یکی از ولایتهای استراتژیک است که در آن افزون بر منابع طبیعی فراوان، بندر آقینه نیز موقعیت دارد. این ولایت یکی از مسیرهای مهم واردات از مسیر ترکمنستان میباشد.
درزاب ولسوالی دشوارگذری در کنار ولسوالی قوشتپه است که یکی از مناطق استراتژیک در شمال افغانستان است و ولایتهای سرپل و فاریاب را به ولایت جوزجان وصل میسازد.
والی جوزجان میگوید ولسوالیهای قوشتپه و درزاب با تهدیدات بلند از سوی جنگجویان داعش و پنج ولسوالی دیگر (مجموع ولسوالیهای آقچه) با تهدید گروه طالبان مواجه است.
به گفتهی او، دهها مکتب در درزاب و قوشتپه مسدود است، صدها کودک نمیتوانند به مکتب بروند و همچنان هزاران نفر از این دو ولسوالی آواره شدهاند.
سال گذشته گزارشهای متعددی از سربازگیری گروه داعش از میان کودکان منتشر شد. همچنان مقامهای محلی گفتند که جنگجویان داعش در این دو ولسوالی با تجهیزات جنگی پیشرفته و سلاحهای سبک و سنگین مجهزاند.
حملات علیه داعش
در ماههای اخیر چندین عملیات نظامی علیه گروه داعش در ولایت جوزجان راه اندازی شده است. محمد رادمنش میگوید که نیروهای ارتش اخیراً سلسلهحملات «پیشزمینهیی» را راهاندازی کردهاند و در آینده ممکن است به هدف تصفیهی ولسوالی درزاب عملیاتهای دیگری راهاندازی شود.
آقای رادمنش افزود که دهها موضع گروه داعش تاکنون هدف قرار گرفته و عملیاتها ادامه دارد.
در 11 جدی سال گذشته، فرمانده پولیس جوزجان گفت که در پی دو حملهی هوایی بر مواضع گروه داعش در ولسوالی درزاب، ۲۶ عضو این گروه، از جمله سه فرانسوی و چهار شهروند ازبیکستان کشته و 24 تن دیگر زخمی شدهاند.
فقیرمحمد جوزجانی افزوده بود که شهروندان خارجی کشته شده در این عملیات از افراد «کلیدی» گروه داعش در جوزجان بودند که در رهبری و آموزش اعضای این گروه نقش داشتند.
در ماه قوس سال گذشته خبرگزاری فرانسه گزارش داد که شماری از جنگجویان فرانسوی و الجزایری گروه داعش در پی تقبل شکست از سوریه و عراق به ولایت جوزجان وارد شدهاند.
در سوم ماه دلو ۱۳۹۶ نیروهای امنیتی افغان، «خطاب آقا» تسهیکنندهی فعالیتهای داعش در جوزجان را بازداشت کردند و در ۲۵ حوت، «عمیر» و «ابوسمیه» فرماندهان داعش که جانشین خطاب تعیین شده بودند هنگام ملاقات در ولایت سرپل در حملهی هوایی نیروهای امریکایی کشته شدند.
در اوایل حمل امسال جنرال جان نیکلسون فرماند مأموریت حمایت قاطع گفت، نیروهای ویژهی افغان و امریکایی با هدف قرار دادن مراکز داعش، ظرفیت این گروه را در استفاده از جنگجویان خارجی در شمال افغانستان از بین بردهاند.
جنرال جان نیکلسون گفته بود: «ما هر روز در پی داعش هستیم و علیه این گروه اقدام میکنیم؛ در هیچجا پناهگاه امنی برای گروههای تروریستی وجود نخواهد داشت و حملههای هوایی علیه آنها ادامه مییابد و ما آنها را در هر گوشهی افغانستان که باشند شکار خواهیم کرد.»
جوزجان بهویژه ولسوالیهای قوشتپه و درزاب به جولانگاه فعالیتهای هراسافگنانهی داعش در مناطق شمال افغانستان تبدیل شده است. اما به گفتهی والی جوزجان، کشتهشدن فرمانده این گروه پایان فعالیتهای داعش در جوزجان نیست.