شورای عالی صلح پیشتر اعلام کرده بود که برای ترویج فرهنگ صلح و تسهیل روند صلح، برنامهی جدیدی روی دست دارد. براساس گفتههای شورای عالی صلح در این اواخر، ترویج فرهنگ صلح که از سه ماه به اینسو آغاز شده است، ایجاد اجماع ملی، باز کردن درهای تماس با مخالفان مسلح و ایجاد کمیتههای ولایتی شامل برنامههای جدید این شورا است.
عطاالرحمن سلیم معین شورای عالی صلح میگوید، مکانیزم گذشته برای دستیابی به صلح موثر واقع نشد، به همین دلیل شورا تصمیم گرفت برنامههای جدیدی روی دست بگیرد.
بر اساس طرح جدید، شورای عالی صلح در تمام ولایتهای افغانستان کمیتههای ولایتی ایجاد میکند. تشکیلات این کمیتهها نظر به ولایتها فرق میکند. مثلا در ولایتی که حضور مخالفان مسلح بیشتر باشد، تشکیلات کمیته گستردهتر است. بهعنوان نمونه، کمیتهی ولایتی شورای عالی صلح در ولایت هلمند نسبت به ولایت امنی مثل دایکندی فرق دارد. در کمیتهی ولایتی هلمند 22 نفر فعالیت میکنند در حالیکه این کمیته در ولایت دایکندی تشکیلات بهمراتب محدودتری دارد.
به گفتهی آقای سلیم این کمیته بهمنظور نزدیک شدن با مخالفان مسلح دولت و ترویج فرهنگ صلح ایجاد شده است: «کمیتههای ولایتی ما در واقع مرجعی است که مخالفان مسلح دولت در همان محل و ولایت به آن مراجعه کنند. نیز این کمیتهها بهمنظور ترویج فرهنگ صلح و فراهم کردن زمینهی اشتغال برای آنعده از افرادی که نه بهدلیل عقیدتی بلکه بهلحاظ مشکلات اقتصادی به صف مخالفان دولت پیوستند ایجاد شده است.»
سوءظنها در مورد کمیتههای ولایتی شورای عالی صلح
این اقدام شورای عالی صلح اما سوءظنهایی را نیز بهمیان آورده است. برخی جریانهای سیاسی که در صف اپوزیسیون حکومت قرار دارند مدعیاند که حکومت از شورای عالی صلح استفادهی ابزاری میکند و کمیتههای ولایتی این شورا را در واقع مرجع کمپاین برای حکومت میداند.
پیشتر عمر داوودزی رییس شورای حراست و ثبات در گفتوگو با روزنامهی اطلاعات روز در حد طرح یک گمان گفته بود دولت تصمیم دارد از شورای عالی صلح بهعنوان یک نهاد کمپاین در ولایات سود ببرد. او مدعی شد که حکومت از همین حالا افراد نزدیک به خود و حامیانی که در انتخابات میتوانند کمکشان کنند را در شورای عالی صلح جابهجا میکند: «این مساله فعلا در حد یک گمان مطرح است. اگر این گمان به یقین تبدیل شود، در آنصورت ما از جامعهی بینالمللی خواهش میکنیم که به شورای عالی صلح بودجه ندهد.»
در سوی دیگر شورای عالی صلح اظهارات اخیر عمر داوودزی را تکذیب میکند. آقای سلیم معین شورای عالی صلح میگوید حکومت برای کمپاین ابزارهای دیگر و بهمراتب موثرتری از شورای عالی صلح در اختیار دارد و از راههای دیگر میتواند به این هدفش دست یابد: «حرفهای ایشان واقعیت ندارد، زیرا هنوز ساختار کمیتههای ولایتی ما نهایی نشده است و ممکن در تشکیلات کمیتهها تغییراتی بهمیان آید. حرفی که ایشان مطرح کرده، مصداق ندارد.»
اجماع جهانی برای تامین صلح در افغانستان
حکومت افغانستان مدعی است که اکنون نسبت به هر زمانی دیگر حکومت و مردم افغانستان به صلح نزدیک شدهاند؛ زیرا یک اجماع ملی و بینالمللی در زمینه ایجاد شده است. هارون چخانسوری معاون ارتباطات استراتژیک دفتر رییسجمهور روز گذشته (شنبه، 30 جدی) در یک کنفرانس خبری گفت: «در رابطه به تامین صلح در افغانستان و منطقه، یک اجماع جهانی ایجاد شده است. تمام کشورها روی تامین صلح اجماع دارند. خواست ملت و حکومت افغانستان این است که افغانستان مرکز تعامل باشد نه تقابل.»
در همین حال شورای عالی صلح نیز ابراز امیدواری میکند که با راهبرد جدیدی که این شورا روی دست دارد، مردم افغانستان به صلح نزدیکتر شوند. این شورا تاکید میکند که در استراتژی جدید، از هر اقدامی برای دستیابی به صلح که با دستاوردهای 15 سال اخیر، حقوق شهروندی و عدالت اجتماعی منافات نداشته باشد استقبال میکند.
به گفتهی آقای سلیم، در گام نخست عملا کار روی ترویج صلح آغاز شده است: «هیأتهای شورای عالی صلح به ولایات رفتند تا با علما، جامعهی مدنی، زنان، جوانان و متنفذین قومی روی ترویج صلح صحبت کنند.» او افزود که بهمنظور ایجاد یک اجماع ملی، شورای عالی صلح با احزاب و جریانهای سیاسی و تمام حلقاتی که میتوانند در راستای تامین صلح نقشی ایفا کنند، نشستهایی داشته است.
همچنین شورای عالی صلح از افراد و نهادهایی که مدعی هستند در تامین صلح تاثیرگذار اند، نیز دعوت کرده که در پروسهی صلح سهیم شوند: «بهطور مثال ما از کسی بهنام سیداکبرآغا که قبلا عضو حکومت طالبان بود و فعلا در عرصهی مصالحه و صلح کار میکند دعوت کردهایم با مرجعیت شورای عالی صلح در زمینه ما را کمک کند.»
چنددستگی طالبان چالشی فراروی گفتوگوهای صلح
آقای سلیم میگوید چنددستگی طالبان سبب شده است که شورای عالی صلح با چالش مواجه شود: «در نخست با یک گروه که تحریک طالبان بود روبهرو بودیم، اما حالا آنان به چندین دسته تقسیم شدهاند. سابق یک کشور با طالبان در ارتباط بود اما حالا چندین کشور ادعا میکنند که با طالبان در تماساند. بهعنوان نمونه، همین دیروز روسیه گفت که با طالبان در تماس است. حالا چه در سطح داخلی و چه در سطح منطقوی ما با چند جناح روبهرو هستیم و این امر چالشزا است. اما خوشبختی در این است که یک اجماع جهانی برای صلح ایجاد شده است.»
وی با اشارهی تلویحی به پاکستان، تاکید میکند که فشارهای جامعهی جهانی بر پاکستان میتواند به پروسهی صلح افغانستان کمک کند. وی همچنین میگوید طالبان وقتی به ندای صلح پاسخ مثبت میدهند که از رسیدن به هدفشان از راه نظامی مأیوس شوند.
جایگاه شورای عالی صلح در نشست ترکیه
به گفتهی آقای سلیم افرادی که در ترکیه با هیأتی از طالبان گفتوگو کردند، از شورای عالی صلح نمایندگی نمیکنند و آنان تنها در حد یک مشوره به این شورا مراجعه کرده بودند: «دوستانی نزد آقای خلیلی رییس شورا آمدند و گفتند که ما چنین کاری میکنیم. در حد یک مشوره شورای عالی صلح در جریان بود. ما چون در جریان نبودیم از دستاوردش نمیدانیم. نه افرادی که بهنمایندگی از طالبان در آن نشست شرکت کرده بودند از طالبان نمایندگی میکردند و نه اینها از شورای عالی صلح.»