سایه‌ی شوم واردات بر صنعت مرغ‌داری در افغانستان

ساعت 9:38 دقیقه‌ی قبل از ظهر از درب وزارت زراعت به‌سوی جلال‌آباد به مقصد بازدید از فارم‌های مرغ‌داری حرکت کردیم. وقتی به جلال‌آباد رسیدیم، یک راست به فارم مرغ‌داری حبیب حسام رفتیم. فارمی که در محوطه‌یی به مساحت 120 جریب زمین ایجاد شده و در حال حاضر با ظرفیت 300 هزار مرغ تخم‌دهنده فعالیت می‌کند و روزانه 250 تا-300 هزار تخم مرغ تولید می‌کند و 250 نفر در آن مشغول به کار است.
فارم حبیب حسام با سرمایه‌گذاری شخصی آقای عزیز حسام و همکاری وزارت زراعت در چوکات موسسه‌ی CARD-F ایجاد شده. در حال حاضر یک پایه ماشین جوجه‌کشی با ظرفیت بارگزاری 15800 هزار تخم مرغ در هر بار و تولید 158 هزار جوجه در کل را دارد. فابریکه‌ی تولید مواد خوراکی برای مرغ‌ها با ظرفیت 15 تن در ساعت، زیر کار است که به باور آقای حسام، با تکمیل شدنش می‌تواند 60 درصد تقاضای فارم‌های داخلی به مواد خوراکی مرغ‌ها را پاسخ‌گو باشد.
آقای عزیز حسام رییس این فارم گفت که دانش و فن مرغ‌داری اکنون در افغانستان قابل دسترس است و زمینه برای رسیدن به خودکفایی در تولید گوشت و تخم مرغ مهیاست. اما اندکی تلاش و توجه مسئولین حکومت لازم است. او از فساد در گمرکات و واردات بی‌کیفیت از کشورهای همسایه به‌عنوان مانع اصلی در رسیدن به خودکفایی شاکی بود.
آقای حسام می‌گوید اکثر مواد مصرفی در فارمش را از داخل کشور تهیه می‌کند. به‌جز ادویه برای حفاظت از مرغ‌ها و بعضی از موادی که برای تهیه‌ی مواد خوراکی مرغ‌ها از بیرون وارد می‌شود. آقای حسام از شیوع ویروس در داخل فارمش نگران بود و ما را نیز به‌سختی اجازه داد از فارم دیدن کنیم. قبل از وارد شدن در فارم، باید کفش‌ها را عوض می‌کردیم، چپن، کلاه و ماسک می‌پوشیدیم و اسپری کشنده‌ی ویروس نیز بر ما می‌پاشاند.
یکی از کارمندان این فارم به من گفت: «ما وقتی از فارم بیرون می‌شویم، برای دوباره وارد شدن، اول حمام می‌کنیم، تمام لباس‌های خود را تبدیل می‌کنیم، بعدش وارد فارم می‌شویم و به کارهای خود رسیده‌گی می‌کنیم. چون ویروس اگر وارد شد، کنترل آن بسیار دشوار است و ظرف یک هفته می‌تواند تمام مرغ‌ها را از پا بیاندازد.»
بعد از دیدار از فارم حبیب حسام، به سراغ فارم برایلر در ولسوالی بهسود این ولایت رفتیم. فارمی که جوجه (گوشت) تولید می‌کرد. این فارم که در ابتداء با سهم پنجاه-پنجاه نعمت قریشی (مالک فارم) و موسسه‌ی CARD-F در یک شیت راه‌اندازی شده بوده، اکنون به دو شیت ارتقا یافته است.
آقای قریشی مالک این فارم می‌گوید که ما با پنج هزار جوجه شروع به کار کردیم و اکنون هر چهل روز، ده هزار جوجه به بازار عرضه می‌کنیم. هر جوجه از 2 کیلو تا 2کیلو و 200 گرام وزن می‌گیرد. آقای قریشی که در کمتر از یک سال توانسته بود شیت دوم را به‌صورت شخصی فعال کند، با انگیزه‌ی رسیدن به خودکفایی و رهایی از گوشت‌های وارداتی فعالیت می‌کرد.
آقای قریشی به ما گفت که ترویج فارم‌داری، بدیل خوبی برای کوکنار است. منطقه‌ی ما قبل از ایجاد فارم‌های مرغ‌داری، اکثراً غرق در کوکنار بود اما حالا با کمک وزارت زراعت در چوکات پروژه‌ی CARD-F زمین‌های ما پاک و تولیدات ما پاک‌تر است.
آقای قریشی از رضایت مصرف‌کنندگانش سخن می‌گفت و مدعی بود که مصرف‌کننده‌های گوشت فارم او، دیگر هرگز گوشت وارداتی پاکستانی را نخواهند خرید، چون تفاوت قابل ملاحظه‌یی میان کیفیت تولید داخلی و گوشت وارداتی وجود دارد. به باور او، گوشت‌های وارداتی، اکثراً مریض می‌باشند و تازه نیستند.
او نیز مثل آقای حسام از فساد در گمرکات شکایت داشت و آن را مانع اصلی برای جا باز کردن تولیدات داخلی در بازارهای مصرفی داخل کشور می‌دانست. وی می‌گفت که اکثر گوشت‌هایی که همین اکنون به‌نام تولیدات داخلی به بازار عرضه می‌شوند، وارداتی‌اند. متاسفانه در حوالی مرز تورخم، یک راه قاچاقی وجود دارد که بیشتر مرغ‌های وارداتی از همان مسیر وارد کشور گردیده و با عبور از مرز، در موترهای دیگر بارگزاری شده و به نام مرغ‌های داخلی توزیع می‌شوند.
ما نان چاشت را در فارم او تناول کردیم. او از همان جوجه‌هایی که در فارمش تولید می‌کرد، برای ما نهار تدارک دیده بود. حالا من می‌دانم که میان جوجه‌های وارداتی و جوجه‌هایی که در داخل تولید می‌شوند، تفاوت بسیاری وجود دارد. شاید خنده‌دار به نظر برسد اما من، حالا مثل صاحبان فارم‌های مرغ‌داری آرزو می‌کنم که مردم در مصرف روزانه‌ی‌شان به تولیدات داخلی ارجحیت قایل شوند.
وزارت زراعت می‌گوید که تابه‌حال 768 میلیون دالر در بخش مرغ‌داری از سوی حکومت و سرمایه‌گذاران خصوصی، سرمایه‌گذاری شده که حاصل این سرمایه‌گذاری، 10824 فارم فعال مرغ‌داری در مقیاس‌های متفاوت (از فارم‌های 15 قطعه‌یی شروع تا فارم‌ 300 هزار قطعه‌یی را شامل می‌شوند.) است و بالاتر از هشتادهزار نفر در آن مصروف کاراند. 20 دستگاه تولید مواد خوراکی برای مرغ‌ها، 28 دستگاه جوجه‌کشی، 233 فارم مرغ‌های تخمی و 9 دستگاه پروسس گوشت مرغ در مجموع افغانستان فعال‌اند.
سهم وزارت زراعت در ایجاد فارم‌ها از طریق پروژه‌های CARD-F، NHLP، و کلپ در دو سال گذشته، 5250 فارم کوچک خانگی 15 تا سه قطعه‌یی، 208 فارم نیمه‌تجارتی 500 قطعه‌یی تخمی، 75 فارم 5000-10000 قطعه‌یی گوشتی، 9 فارم 5-10 هزار قطعه‌یی مرغ نسلی، 3 دستگاه جوجه‌کشی که هر کدام ظرفیت تولید 158 هزار جوجه دارد و 3 فارم تجارتی مرغ تخمی با ظرفیت 10 هزار قطعه می‌باشد.