شماری از کاربران شبکههای اجتماعی نظیر فیسبوک در کشور، از افزایش سو استفاده از این شبکهها بهشدت اظهار نگرانی کردهاند. این کاربران میگویند که افراد «مغرض» صفحههایی به نام اشخاص بانفوذ و نسبتا مشهور ایجاد میکنند و پیامهای نادرست و حتا غیراخلاقی نشر میکنند.
در برخی موارد این مسئله منجر به درگیری میان کاربران شده و افرادی که از نام آنها این صفحات ایجاد میشوند، تهدید به مرگ نیز شدهاند. مختار لشکری، از مجریان و گزارشگران رسانهای در کشور به خبرگزای بخدی گفت: «مدتی است که یک صفحه به نام من ایجاد شده و از نام من موضوعات مختلف را پست میکند». او گفت: «افرادی که این صفحه را ایجاد کرده، تلاش دارند تا به دوستان فیسبوکی من طوری وانمود کنند که این صفحه از شخص خودم است». به گفتهی آقای لشکری، در این صفحهی اجتماعی موضوعات مختلف، از جمله توهین کردن به افراد سرشناس کشور و ملیتها پست شده است که برای او و دوستانش غیرقابل تحمل است.
پیشتر یک صفحه از آدرس یک شخص بانفوذ مذهبی در ولایت هرات ایجاد شده بود و در این صفحه علاوه بر مسایل دینی، عکسهای برهنهی دختران و مطالب سکسی نشر میشد. رشد انترنت در کشور در سالهای اخیر چشمگیر بوده است و گفته میشود که بیشتر شهروندان افغانستان امکانات دریافت انترنت را به دست آوردهاند.
در حال حاضر اغلب شبکههای مخابراتی در کشور، ارائهی خدمات انترنتی در موبایل را فعال کرده و در بدل پول مناسبی انترنت عرضه میکنند. در یک سال اخیر، نوع 3G انترنت در کشور فعال شده است که نسبت به انترنتهای معمول از سرعت دانلود و آپلود خوبی برخوردار است.
نبود قانون
صدیقالله توحیدی، مسئول نی یا ادارهی حمایت از رسانههای آزاد افغانستان میگوید که نبود قانون در این مورد، دست افراد مغرض را باز گذاشته است. آقای توحیدی به خبرگزای بخدی گفت: «متأسفانه قانون رسانههای همگانی هیچصراحتی در مورد نشر موارد غیراخلاقی، هتک حرمت و تحریک اذهان عامه در شبکههای اجتماعی مانند فیسبوک ندارد».
او افزود، در حال حاضر برای دولت افغانستان جستوجو و ردیابی افراد مغرض در فیسبوک به سبب مشکلات تخنیکی، کار سختی است. توحیدی میگوید، اگر این کار به حکومت سپرده شود، ممکن حکومت فعالیتهای شبکههای اجتماعی در افغانستان را محدود کند.
او در این مورد گفت: «اگر از حکومت خواسته شود که در این زمینه کار شود، آنها بدون شک در اولین اقدام، فعالیت شبکههای اجتماعی در افغانستان را محدود میسازند، که این روند اصلا قابل قبول برای ما نیست». او میگوید که در حال حاضر، تنها راهحل این است که کاربران شبکههای اجتماعی به رعایت موازین اخلاقی تشویق شوند.
واکنش وزارت اطلاعات و فرهنگ
کاربران شبکههای اجتماعی نظیر فیسبوک و تویتر در سالهای اخیر در کشور افزایش چشمگیری یافتهاند. بیشتر موادی که در این شبکهها به نشر میرسند، مسایل سیاسی، اجتماعی و در برخی مواقع موضوعات شخصیاند. دولت افغانستان و نهادهای مدافع رسانهها در کشور از فعالیت شبکههای اجتماعی استقبال کردهاند.
در همین حال، وزارت اطلاعات و فرهنگ اعلام کرده است که استفادهی سو از نام اشخاص در شبکههای اجتماعی، جرم است. سید مخدوم رهین، وزیر اطلاعات و فرهنگ کشور به خبرگزاری بخدی گفت: «افرادی که از نام دیگران در صفحههای اجتماعی سو استفاده میکنند، مورد پیگرد قانونی قرار میگیرند و با آنها برخورد قانونی صورت میگیرد».
آقای رهین اما نگفت که این افراد چگونه شناسایی میشوند. او میگوید که افراد استفادهجو، فاقد فرهنگ اسلامی و برادریاند و به گفتهی او، کاربران «تقلبی» فیسبوک به نحوی با آبرو و عزت افراد حقیقی و حقوقی بازی میکنند. وزیر اطلاعات و فرهنگ هشدار داد، در صورتی که در وبسایتی موارد غیراخلاقی نشر شود، جلو فعالیت این ویب سایتها گرفته خواهد شد.