منبع: واشینگتن پست
برگردان: حمید مهدوی
دهها نفر از قدرتمندترین مردان افغانستان همراه با دو هزار هوادارشان در سالون یک هوتل مجلل به روز پنجشنبه گرد هم آمده بودند تا شکلگیری یک ائتلاف قدرتمند را اعلان کنند. آنها گفتند که نامزد مشخصی را برای انتخابات ریاست جمهوری در هفتههای آینده معرفی خواهند کرد.
اما این نشست به دلیل اختلال سیستم صوتی و صفهای نامنظم اشتراک کنندگان به روز دیگری موکول شد. ردیفی که رهبران این اتحاد نشسته بودند (بسیاری آنها را رهبران ملیشهای قبلی در صفحات شمال تشکیل میداد)، تعدادی زیادی از شخصیتهای تکنوکرات و چهرههای جدیدی که شرکت کنندهها انتظار دیدن آنها را داشتند، شامل نبود.
کف زدنها در این مراسم سست و بیحرکت بودند، برعکس شرکت کنندهها برای صرف ناهار عجله داشتند. از چندهفته قبل به این طرف مذاکرات شخصی بین بازیگران سیاسی در افغانستان آغاز شده و این بازیگران که شامل جنگ سالاران و دپلوماتها هستند، تلاش دارند تا اجماعی را تشکیل دهند یا مفکورهای به وجود آورند که بتواند جاگزین قومپرستی موجود در افغانستان شود. اما این تلاشها تا اکنون به نتیجه نرسیده و آیندهی انتخابات در این کشور هنوز تیره و تار است. تعدادی از تحلیلگران گفتهاند که این ائتلاف چندهفته بیش دوام نخواهد کرد. ضربالاجل برای معرفی نامزدان ریاست جمهوری 6 اکتوبر است و کمپاین انتخاباتی آنها در ماه دیسامبر آغاز خواهد شد.
علی احمد جلالی، وزیر داخلهی پیشین افغانستان که مدت زیادی در ایالات متحدهی آمریکا به سر برده است و اکنون بخشی از یک ائتلاف انتخاباتیای است که تعداد زیادی از تکنوکراتها در این ائتلاف شامل هستند، میگوید: «وضعیت بهشدت گیج کننده است. بازار انتخابات گرم است، اما کسی به کسی اعتماد نمیتواند. ما همه میدانیم که این وضعیت دوام نخواهد آورد و ساختار سیاسی تغییر خواهد کرد؛ اما چندهفته بیش به پایان ضربالاجل باقی نمانده است و ما هنوز نمیدانیم که چه کسی کاندید خواهد بود.»
انتخابات پیش رو از اهمیت زیادی در افغانستان برخوردار است. اکثریت به این عقیدهاند که این انتخابات مسیر آیندهی افغانستان را مشخص خواهد کرد. یکدهه حکومت به همریختهی آقای کرزی به پایان خواهد رسید. بنابراین، با افزایش حملات طالبان برای امتیازگیری بیشتر و خروج نیروهای خارجی از افغانستان، کشور وارد یک دورهی سیاسی نامعلوم میشود.
از نظر تخنیکی، انتخابات آینده در وضعیت خوبی قرار دارد. اضافهتر ا ز 350000 نفر رای دهندهی جدید در صدها مراکز توزیع کارت رایدهی در سراسر کشور، کارت رای به دست آوردند. کمیسیون انتخابات تجدید شده است و اطلاعات در مورد نامزدان احتمالی انتخابات ریاست جمهوری از طریق تلفون، فیسبوک و تویتر در سراسر این کشور کوهستانی و بزرگ پخش شده است.
اما از نظر سیاسی، به دلیل این که به ضربالاجل برای معرفی نامزدان ریاست جمهوری زمان زیادی باقی نمانده و با وجود گفتوگوهای زیاد، هنوز هیچکسی به شکل رسمی اعلان نامزدی نکرده است، نگرانیها را در مورد تکرار انتخابات ریاست جمهوری سال 2009 بر انگیخته است. در انتخابات سال 2009 اپوزیسیون تا دقایق آخر وضعیت درهم و برهم داشت. در این انتخابات آقای کرزی برنده اعلان شد؛ اما تقلب قبل از انتخابات نتیجهی آن را بهشدت لکهدار ساخت.
احمد ضیا مسعود که رهبری ائتلاف بزرگ فعلی را به عهده دارد، تلاش میکند سناریوی سال 2009 تکرار نشود. اما منتقدان این ائتلاف را یک ائتلاف ناپایدار میدانند که بین رقیبان دیرینه تشکیل شده است. آجندای این ائتلاف راکه بین شخصیتهای قدرتمند و رهبران قومی تشکیل شده است، ایجاد یک اجماع سیاسی و غیرمتمرکزسازی حکومت تشکیل میدهد.
احمد ضیا مسعود در یک مصاحبه در هفتهی گذشته گفته است: «ما فعلا یک حکومت متمرکز قوی داریم که نتوانسته به مردم خدمات ارائه کند یا امنیت را تأمین کند. ما یک سیستم انعطافپذیر که توازن قوا را به وجود آورد و در آن احزاب سیاسی قوی وجود داشته باشد را میخواهیم. دروازهی ما به روی همه باز است و هرکس میتواند در این ائتلاف سهیم شود». اما اکثریت کسانی که از طرف ائتلاف مسعود دعوت شدهاند، به شمول علی احمد جلالی، محمد حنیف اتمر و اشرف غنی احمدزی، از اشتراک در این ائتلاف اجتناب کرده یا در یک حالت دمدمی به سر میبرند.
برخی از تحلیلگران ادعا کردهاند که این ائتلافها برمبنای رقابتهای قومی و سو ظن برخی از رهبران ملیشهای قومی سمت شمال؛ مانند عبدالرشید دوستم بنا شده است. در انتخابات سال 2009 هم دوستم با رهبران اپوزیسیون همدست بود؛ اما در دقایق آخر تغییر موقف داد و از تیم کرزی حمایت کرد.
عدهی دیگری از تحلیلگران میگویند که چون کرزی نمیتواند برای بار سوم خود را نامزد کند، تلاش دارد تا با نامزدان احتمالی همپیمان شود (بخصوص با پشتونهای سمت جنوب) و از طریق نامزد دستنشاندهاش در قدرت باقی بماند. آقای کرزی به طور آشکار از کسی حمایت نکرده است؛ اما گمانها بر آن است که او از زلمی رسول، وزیر خارجه حمایت خواهد کرد.
احمد نادر نادری، رییس بنیاد مستقل انتخابات آزاد و عادلانهی افغانستان میگوید: «کرزی هنوز میخواهد خود را منجی افغانستان قلمداد کند. او تلاش دارد تا به خیلیها وعید پشتیبانی بدهد و از این طریق ائتلافهای بزرگ را بشکند و به وضعیت موجود ادامه دهد.» وی اضافه میکند که «مردم از وضعیت موجود خسته شدهاند و یک رهبر قوی میخواهند.»
نظریات مشابه از سوی اشتراک کنندههای روز پنجشبه (در برنامهای که از سوی رهبران ائتلاف جدید راهاندازی شده بود) هم مطرح شد. صدها نفر از بزرگان قومی و ملیشههای سابق در این مراسم به شکل رسمی به رهبران شان به شمول عبدالله عبدالله که در انتخابات سال 2009 شکست خورد، ادای احترام کردند. اما خیلیها که مشتاق دیدن تغییرات در این ائتلاف بودند، وقتی دیدند که تفاوت زیادی بین خط مشی این ائتلاف با ائتلافهای قبلی وجود ندارد، ناامید شدند.
مردی از ولایت پکتیا میگوید که او انتظار داشت علی احمد جلالی و اشرف غنی احمدزی را در این جمع ببیند و وقتی آنها را ندیده است، شگفتزده شده است. یک فرمانده سابق از ولایت پروان گفت: «من از دولت کرزی خستهام و انتظار دارم که کاندید مورد نظر این ائتلاف در کشور صلح و امنیت را تأمین کند.»
اما بعد از دیدن صفوف رهبران این ائتلاف، لحن این مرد ناگهان تغییر کرد. وی به شکل زنندهای گفت: «من به هیچکدام آنها اعتماد ندارم. آنها کسانیاند که کشور ما ویران کردند و همهی آنها باید در چاه انداخته شوند.»