منبع: وال استریت ژورنال
نویسنده: مارگریتا ستانساتی
برگردان: حمید مهدوی
رییس جمهور غنی آزمایشگاهی را برای تلاش‌هایش در زمینه‌ی اصلاح حکومت‌های محلی افغانستان در ولایت شمالی قندوز یافته است؛ جایی که از افزایش شورش، تجارت پررونق مواد مخدر و گشت‌و‌گذار ملیشه‌ها به ستوه آمده است. از زمانی که آقای غنی سه ماه قبل قدرت را به دست گرفت، حکومت شکننده‌ی ائتلافی‌اش نتوانسته است در مورد تشکیل یک کابینه به توافق برسد. اما کشمکش‌های داخلی در کابل نتوانسته است حکومت جدید را از آزمایش سیاستی به هدف ایجاد خطوط واضح‌تر مسئولیت‌های امنیتی در ولایت‌های افغانستان، که از قندر آغاز شده است، باز‌دارد.
اخیرا رییس جمهور افغانستان تمام مقام‌های بلندرتبه را در این ولایت، در مرز با تاجکستان، برکنار کرده و یک گروه دست نشانده‌اش را جاگزین آن‌ها تعیین کرده است. محمد عمر صافی، در اولین روز کاری‌اش به عنوان والی جدید گفت که وظیفه‌ی پرچالش و سختی دارد. آقای صافی که کلاه خط‌خطی ابریشمی بر سر داشت، چیزی که در افغانستان نشان مقام‌های حکومتی است، گفت: «قندوز در حال حاضر شدیدا نا‌امن است». «در اکثر مناطق، حکومت کنترولی ندارد».
طالبان در جریان فصل جنگ در تابستان گذشته به شهر قندوز، مرکز این ولایت، نزدیک شدند و مقام‌های افغان و مردم محل می‌گویند، اکنون به شکل مؤثر آن را محاصره کرده‌اند. شورشیان هیچ یک از مرکزهای ولسوالی‌ها را در کنترول ندارند؛ اما حومه‌های وسیعی از ولایت‌ها را کنترول می‌کنند.
گروه‌های مسلح غیر‌قانونی وفادار به کارگزاران محلی قدرت نیز تهدیدی به امنیت اند. این ملیشه‌ها که ابتدا در سال 2008 برای مقابله با شورشیان طالب توسط کابل حمایت شدند، اکنون از کنترول حکومت خارج اند و رفتارهای غرض‌آلود آن‌ها مردم محل را از حکومت بیگانه کرده است. یک بزرگ قومی در قندز که نخواست از او نامی برده شود، گفت: «خلع سلاح این ملیشه‌ها باید اولویت اصلی حکومت جدید در قندوز باشد». «به‌خاطر آن‌هاست که مردم به طالبان می‌پیوندند».
والی‌های افغانستان می‌توانند به درخواست رییس جمهور تعیین یا برکنار شوند. در گذشته، آن‌ها حق رسمی در تعیین مقام‌های بلندپایه‌ی امنیتی در ولایت‌ها، که به وزارت مربوطه‌ی‌شان در کابل گزارش می‌دهند، را نداشتند. آقای غنی این را در قندوز تغییر داد، جایی که به گفته‌ی مقام‌های افغان، او با مشوره با آقای صافی از رهبری امنیتی جدید و دادستان این ولایت مصاحبه گرفته و آن‌ها را انتخاب کرده است. متین بیک، سرپرست اداره‌ی مستقل ارگان محل این ولایت گفت: «والی نماینده‌ی دولت و رییس جمهور است. او فرمانده کل ولایت است– پیام این است». مقام‌ها می‌گویند که رییس جمهور می‌خواهد این طرحش را در ولایت‌های دیگر در سرتاسر افغانستان عملی کند، ولایت‌هایی چون بادغیس، هلمند، غزنی و ننگرهار.
قندوز تنها جایی نیست که حکومت جدید در حکومت‌های محلی آن دگرگونی اساسی آورده است. ماه گذشته، آقای غنی با استناد به ناامنی و فساد گسترده، تمام فرماندهان پولیس ولسوالی‌ها، اکثریت ولسوال‌ها، دادستان کل ولایت و دیگر مقام‌های ارشد را در ولایت غربی هرات برکنار کرد. او تا‌کنون یک تیم دایمی جدید را در آن‌جا به کار نگماشته است. آقای غنی در آن زمان در هرات گفت: «در ظاهر، هرات ولایت با‌ثباتی به نظر می‌رسد؛ اما آتش‌فشانی منتظر فوران است». «از حالا به بعد، ما تحمل فساد را نداریم».
همه با این موافق نیست که برکنار کردن مقام‌ها امنیت را بهبود می‌بخشد. سید فضل‌الله و‌حیدی، والی تازه برکنار‌شده‌ی هرات گفت که آقای غنی شاید خیلی تند حرکت کرده و عمیق‌تر‌شدن بی‌ثباتی در هرات را خطر کرده باشد. وی گفت: «اکنون والی‌ای وجود ندارد. تعداد زیادی از رییسان ریاست‌ها برکنار شده‌اند و من نگران امنیتم؛ چون فرماندهان پولیس ولسوالی‌ها نیز برکنار شده‌اند». «دشمن قبلا نیز دورادور برخی از ولسوالی‌ها بودند و حالا آن‌ها نزدیک‌تر خواهند شد».
در قندوز که نگرانی مشابهی وجود دارد، حکومت جدید قصد دارد نیروهای بیش‌تری به 3500 پولیس و 800 سرباز این ولایت ضمیمه کند و آقای صافی می‌گوید که در حال حاضر تعداد نیروهای پولیس و اردوی ملی در این ولایت برای دفع حملات طالبان و گروه‌های مسلح غیر‌قانونی بسیار کم است. آقای صافی در جریان سه ماه تصدی‌اش، به‌دنبال تقلید سبک رهبری سخت‌گیرانه‌ی رییسش در کابل بوده است و به شکل غیر‌منتظره از اداره‌های حکومتی دیدار کرده و حاضری را بررسی می‌کند. وقتی او دریافت که فقط چهار تن از هشت داکتر در یک شفاخانه‌ی ولایتی در وظیفه‌ی‌شان حاضر اند، شکایتی را به وزارت صحت عامه فرستاد. آقای صافی گفت که موارد مظنون فساد در ادارات حکومتی را به مقام‌های قضایی ارجاع کرده است و هدف بعدی‌اش اداره‌ی گمرک است؛ جایی که به گفته‌ی او فساد «یک مشکل بزرگ» است. اما در نبود کابینه‌ای در کابل که از او حمایت کند، آنچه را که آقای صافی می‌تواند انجام دهد، محدود است. آقای صافی گفت: «رهبران با‌نفوذ در قندوز توسط افراد مهم در کابل حمایت می‌شوند. اگر ما بخواهیم اقدامات انضباطی روی دست بگیریم، آن‌ها شکایت می‌کنند». «من از برخی از بزرگان با‌نفوذ از کابل تماس دریافت کردم؛ اما به آنان اهمیت نمی‌دهم».