منبع: رادیو اروپای آزاد
نویسنده: فرود بیژن
برگردان: جواد زاولستانی
ظهور مرگ‌بار یک گروه کمتر شناخته شده‌ی شورشیان، به ترس و نگرانی پیشاپیش انتخابات مهمِ ریاست جمهوری افزوده است.
گروه فدایی محاذ یا «دسته‌ی انتحاری» بازگشتش را با گرفتن مسئولیت قتل یک خبرنگار سویدنی، نیلس هارنر در کابل، به تاریخ 11 مارچ اعلان کرد. در یک حمله‌ی بی‌شرمانه که برای کارمندان بین‌المللی در کابل موج شوک‌آوری ایجاد کرد، آنان هارنر را در روز روشن در یک ساحه‌ی دیپلماتیک به قتل رساندند.
گروه فدایی محاذ در یک اعلامیه که به تاریخ 12 مارچ صادر کرد‌ند، اظهار داشتند که این گروهِ جدا شده از طالبان، آقای هارنر را به این دلیل کشتند که او نه یک خبرنگار، بلکه جاسوس MI-6 (ام‌آی شش) انگلیس بود. در عین زمان، گروه اصلی طالبان دست داشتن در این قتل و ارتباط با گروه فدایی محاذ را انکار کرده است. مقام‌های افغانستان سر نخ این جنایت را پیدا نتوانسته‌اند و فقط دو مظنون را در نتیجه‌ی تحقیقات‌شان دستگیر کرده‌اند.
مقام‌های افغانستان فدایی محاذ را یک گروه کوچک، سرسخت و انشعاب یافته از بدنه‌ی اصلی طالبان می‌دانند. باور بر‌این است که این گروه توسط حاجی نجیب‌الله رهبری می‌شود. آقای نجیب‌الله به فرمانده رادیکال طالبان، ملا دادالله وفادار است. ملا دادالله بر اثر یک حمله که توسط امریکایی‌ها رهبری می‌شد، در سال 2007 در ولایت هلمند کشته شد.
مقام‌های استخبارات افغانستان ملا دادالله را رهبر تأثیرگذار، اما بی‌رحم شورشیان توصیف کرده بودند که روابط نزدیکی با القاعده داشت و تاکتیک‌های خشن این سازمان، به‌شمول حمله‌های انتحاری و استفاده از جنگ‌جویان خارجی را با آغوش باز پذیرفته بود.
میشل کوگلمان، محقق بخش جنوب آسیا در مرکز بین‌المللی وودرو ویلسون در واشنگتن می‌گوید که فدایی محاذ یکی از چندین گروه انشعابی طالبان است که در بحبوحه‌ی تلاش گروه‌های میانه‌روِ طالبان برای پیوستن به گفت‌وگوهای صلح با کابل و اسلام‌آباد در جریان چند سال اخیر ظهور کرده‌اند.
آقای کوگلمان می‌گوید: «هم طالبان پاکستانی و هم طالبان افغانستانی گروه‌های عمیقا پراگنده و از هم‌جدا شده‌اند. بسیار نادِر است که وقتی یکی از آن‌ها یک تصمیم مهم را بگیرد، تمام صفوف گروه از آن حمایت کنند».
«این گروه‌های انشعاب یافته، نمایندگان تندروترین و سرسخت‌ترین عناصر طالبان‌اند و بنا‌بر‌این، کشتن هر غربی برای آنان یک هدف مناسب است. تنها با این منطق است که می‌توان توضیح داد که چرا فدایی محاذ یک خبرنگار اروپایی را به قتل رسانده است».
فدایی محاذ که در چند سال اخیر از سر‌خط خبرها بیرون مانده است، پیشینه‌ای در هدف قرار دادن خبرنگاران خارجی دارد. باور بر‌این است که این گروه در عقب اختطاف خبرنگار نیویارک تایمز، داوید رود قرار داشته است. این خبرنگار زمانی اختطاف شد که با همکاران افغانی‌اش برای گرفتن مصاحبه از یک فرمانده طالبان سفر کرده بود. آقای رود و همکار افغانی‌اش توانستند 9 ماه بعد فرار کنند و خود را به نزدیک مرز پاکستان برسانند.
دیگر گروه‌های انشعابی طالبان نیز در افغانستان اظهار وجود کرده‌اند. یکی از این گروه‌ها، جبهه‌ی ملا دادالله است که یک گروه تندرو انشعاب یافته است و عمدتا در بیرون از مناطق جنوبی دست به عملیات میزند. این گروه مسئولیت قتل مولوی ارسلا رحمانی را در سال 2012 به عهده گرفت. ارسلا رحمانی یکی از مقام‌های پیشین طالبان بود که عضویت شورای عالی افغانستان را داشت و نشانی اصلی برای گفت‌وگوهای صلح قرار گرفته بود.
رهبری این جبهه به دوش دادی الله، برادر ملا دادالله است. دادی الله قبلا اخطار داده بود که هر‌کس را که دستی در پروسه‌ی صلح داشته باشد، به قتل می‌رساند، به‌شمول فرماندهان طالبان. این‌که این گروه از نگاه تعداد چقدر کلان و قوی است، معلوم نیست.
بعضی ناظران احتمال می‌دهند که فدایی محاذ و جبهه‌ی ملا دادالله یک گروه است و فقط از نام‌های مختلف استفاده می‌کند. گروه دیگر، شورای جهادی مجاهدین برای اتحاد و تفاهم است که در امتداد مرز افغانستان و پاکستان دست به عملیات میزند. تعداد و اندازه‌ی این گروه نیز نامعلوم است. اما پالیسی آن در مخالفت با گفت‌وگوهای صلح با جبهه‌ی ملا دادالله مشابه است. هم‌چنان، این گروه جنگ بین گروه‌های گوناگون شورشیان در داخل افغانستان را مورد انتقاد قرار داده است.
داوید یونگ، همکار محقق در پروژه‌ی امنیتی امریکا در واشنگتن می‌گوید که در واقع گروه‌های انشعابی شاید در کنترول گروه بزرگ‌ترِ طالبان باشند. یونگ می‌گوید: «طالبان نمی‌خواهد از یک حمله برایش اعتبار بگیرد، آن‌ها به صورت مکرر گروه‌های انشعابی فقط برای آن حمله ایجاد می‌کنند و شاید آن گروه را برای حملات بعدی احیا کنند یا همه باهم ناپدید شوند».
«بعضی وقت‌ها این کار می‌تواند تقصیر را از گردن آن‌ها دور کند، به‌ویژه تقصیر یک حمله‌ی بی‌معنا و نفرت‌آور را. در حالی‌که دیگر وقت‌ها این یک تکنیک کارآمد است تا در میان تعقیب کنندگان این گروه، دست‌پاچگی و گیجی ایجاد کند. به هر‌حال، تا هنوز روشن نشده است که آیا فدایی محاذ یک گروه خیالی است یا یک گروه انشعابی مشروع از نگاه طالبان».