نجیب‌الله سعادت
پروژه‌ی تاپی بزرگترین برنامه‌ی اقتصادی منطقه‌یی است که چهار کشور افغانستان، پاکستان، ترکمنستان و هند در آن سهم دارند و قرار است در روزهای آینده با حضور محمداشرف غنی رییس‌جمهور و شماری از مقام‌های کشورهای سهیم دراین پروژه کار عملی آن در هرات آغاز شود. این پروژه که به‌عنوان رؤیایی قریب به تحقق مردم افغانستان نامیده می‌شود به‌زودی افتتاح خواهد شد.
از حدود دو ماه پیش به این‌سو، مردم هرات برای میزبانی از مراسم افتتاح کار عملی آن در این شهر آمادگی می‌گیرند. در این روزها سیمای این شهر به کلی تغییر کرده است و مردم برای افتتاح کار عملی این پروژه‌ی اقتصادی لحظه‌شماری می‌کنند. یک ماه است که نیروهای امنیتی عملیات پاک‌سازی مسیر وارداتی پایپ‌لاین را در هرات آغاز کرده‌اند و به‌گفته‌ی مسوولین امنیتی، این عملیات موفقیت‌آمیز بوده است. این تدابیر امنیتی حالا به مرکز شهر هرات رسیده و از دو روز به این‌طرف، جاده‌های اصلی منتهی به مرکز شهر با پوشش امنیتی فشرده زیر نظارت قرار گرفته است. به‌اساس دستور شورای نظامی ولایت هرات و «کمیته‌ی امنیتی پروژه‌ی تاپی» به موترهای شیشه‌سیاه و بدون اسناد و افراد مشکوک اجازه‌ی تردد در نقاط مرکزی و مهم شهر داده نمی‌شود.
بازارهای هرات با انواع بنرها و نوشته‌ها تزئین شده و شهروندان این ولایت اکثرا موترهای‌شان را با نشانه‌یی از تاپی تزئین ساخته‌اند. افزون بر این، پرچم سه‌رنگ افغانستان بر فراز دکان‌ها در نقاط مختلف این شهر خودنمایی می‌کند.
سنگ‌فرش خیابان‌های اصلی شهر، به‌سازی و آسفالت جاده‌ها، رنگ‌آمیزی و تابلوهای بزرگ با متن‌های مرتبط با موضوع تاپی، چهره‌‌ی این شهر را به‌کلی عوض کرده است. مقام‌های مسوول برگزاری تاپی در هرات از آمادگی‌شان برای میزبانی از کار افتتاح این پروژه خبر می‌دهند.
احمدشعیب معصومی، مسوول کمیسیون برگزاری پروژه‌ی تاپی در ولایت هرات به روزنامه‌ی اطلاعات روز میگوید که تمامی آمادگی‌ها برای تزئین، به‌سازی، اجرای برنامه‌های فرهنگی، مطبوعاتی و امنیتی در این ولایت گرفته شده است.
ساخت دو فرودگاه کوچک برای نشست هلیکوپترهای حامل رؤسای جمهور کشورهای عضو تاپی در قسمت شمالی شهر هرات، به‌سازی و بازسازی تالار دوهزار نفری مولانا، آسفالت قسمت‌هایی از جادهای منتهی به تالار مولانا از جمله برنامه‌هایی است که مسوول کمیسیون برگزاری پروژه‌ی تاپی به آن‌‌ها اشاره می‌کند.
مسوول کمیسیون برگزاری تاپی در هرات، به روزنامه‌ی اطلاعات روز میگوید که بعد از افتتاح کار عملی این پروژه در بندر تورغندی هرات، مراسم جشن تاپی در تالار مولانا جلال‌الدین بلخی هرات با اشتراک 1200 نفر برگزار خواهد شد.
تاپی یک نیاز مشترک است
آگاهان مسایل اقتصادی همواره گفته‌اند که افغانستان می‌‌تواند به‌عنوان پل تجارت و ترانزیت بین کشورهای آسیای میانه و آسیای جنوبی نقش بازی کند و زمینه‌ی توسعه‌ی اقتصادی را فراهم کند. اما این فرصت به‌دلیل تهدیدهای امنیتی هنوز با موانع زیادی روبه‌رو است.
کشورهای آسیای میانه سرشار از منابع طبیعی مانند نفت و گاز است، در حالی‌که کشورهای آسیای جنوبی مانند هند و پاکستان به‌شدت به انرژی و گاز نیاز دارند. از سوی دیگر، کشورهای قلب آسیا هنوز نتوانسته‌اند از ظرفیت‌های ترانزیتی استفاده‌ی درستی بکنند. هند و پاکستان برای فروش تولیدات و محصولات خود به بازارهای جدید نیاز دارند و افغانستان مسیر مناسب تجارت برای این دو کشور به آسیای میانه است.
آگاهان مسایل اقتصادی در هرات به این باور اند که تاپی آیینه‌ی تمام‌نمای منافع کشورهای سهیم در این پروژه است.
مطابق قرارداد 30 ساله‌ی تاپی، افغانستان در 10 سال اول این پروژه، سالانه 500 میلیون مترمکعب، در ۱۰ سال دوم سالانه 1 میلیارد مترمکعب و در 10 سال سوم، سالانه یک‌‌ونیم میلیارد مترمکعب گاز از ترکمنستان به‌دست می‌آورد.
یعقوب مشعوف، آگاه اقتصادی در گفت‌وگو با روزنامه‌ی اطلاعات روز میگوید که این پروژه نیاز مشترک کشورهای سهیم است و کشورهای پاکستان، ترکمنستان و هند نیازهای مشترک‌شان را از طریق افغانستان می‌توانند مرفوع بسازند و در این وسط افغانستان نیز مفاد زیادی از درک حق ترانزییت به‌دست می‌آورد.
به گفته‌ی وی، بین 7 تا 10هزار نفر برای کارهای ساختمانی، مطالعات فنی و نزدیک به 6 هزار تن دیگر نیز در قسمت تامین امنیت نیاز است.
به‌صورت غیرمستقیم، این پروژه در رشد اقتصادی، کاهش میزان بی‌کاری و فقر و کاهش در قیمت گاز در سراسر کشور مستقیماً تأثیر دارد.
